พิธีกงเต๊ก พิธีกรรมอันเป็นวัฒนธรรมความเชื่อของประเทศจีน ที่สืบทอดมายาวนานกว่าพันปี โดยมีความเชื่อว่า การทำพิธีกงเต๊กคือ การอุทิศส่วนกุศลให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว กง แปลว่า ทำ เต๊ก แปลว่า บุญกุศล

และของประกอบพิธีที่สำคัญ คือ เครื่องกระดาษ วันนี้เราจะมาพูดถึง ร้านเล็ก กงเต็ก (วัดญวณสะพานขาว) ที่ผลิต และจัดจำหน่ายบ้านกระดาษกงเต๊กมายาวนานกว่า 44 ปี

ปัจจุบัน บริหารงานโดย คุณสันทัศน์ และ คุณฐิตาภา หิรัญชัย สองพี่น้องผู้สานต่อธุรกิจของครอบครัว ซึ่งสืบทอดมาจากรุ่นคุณพ่อ คือ คุณเล็ก หิรัญชัย เจ้าของฉายาที่รู้จักกันดีว่า “เล็ก ช่างกระดาษสะพานขาว”

คุณฐิตาภา เล่าว่า คุณพ่อของเธอ มีโอกาสได้ฝึกฝน ทำบ้านกระดาษกงเต๊กกับอาจารย์คนแรกชื่อ   นายชุม เริ่มหัดทำมาเรื่อยๆ ไม่นานนักอาจารย์คนแรกเสียชีวิตลง จากนั้นได้เปลี่ยนไปอยู่กับหลากหลายอาจารย์ในวงการเครื่องกระดาษกงเต๊ก จึงทำให้มีประสบการณ์ และความสามารถที่หลากหลาย ทำมาจนอาจารย์ทั้งหลายต่างก็ลาวงการ ทิ้งอาชีพนี้ไปกันเกือบหมด แต่ช่างเล็กไม่คิดทิ้งอาชีพ ตัดสินใจออกมาเปิดกิจการ เป็นของตนเองในปี 2519 ช่างเล็กเสียชีวิตลงในวันที่ 10 กรกฎาคม 2552 ด้วยโรคมะเร็ง

จากนั้น ภรรยาและลูกๆจึงรับช่วงต่อดูแลกิจการแทน คุณฐิตาภา เล่าถึงจุดเด่นของบ้านกระดาษกงเต๊กว่า เป็นบ้านแบบ 3 มิติ ประตู-หน้าต่าง และไฟสามารถเปิดได้ ตกแต่งด้วยเฟอร์นิเจอร์คล้ายกับของจริง แต่จุดเด่นที่เห็นจะเด่นกว่าเจ้าอื่นคือ บ้านกระดาษกงเต๊กของช่างเล็ก เป็นเจ้าเดียวที่ทำจากไม้ระกำ

นอกจากจะสามารถผลิตและออกแบบให้ถูกต้องตามหลักประเพณีโบราณได้แล้ว บ้านกระดาษกงเต๊กยังสามารถตอบโจทย์ลูกค้าได้ด้วยการทำตามแบบที่ลูกค้าสั่ง

“ลูกค้าสามารถสั่งทำได้แต่ความคล้ายอาจจะได้แค่ 50-60 เปอร์เซ็นต์ ไม่ได้เหมือนแบบเป๊ะ เพราะวัสดุอุปกรณ์ไม่ใช่ของจริง เป็นเพียงวัสดุเล็กๆ ใช้มือทำ ในการทำทุกครั้งเราจะเก็บรายละเอียดและพยายามทำให้ใกล้เคียงของจริงมากที่สุด”

เมื่อถามว่า พิธีกงเต๊กมีความสำคัญอย่างไร  ทายาทกิจการ บอกว่า คือพิธีทำบุญอย่างหนึ่ง ในความเชื่อว่า ภพหน้าเมื่อดวงวิญญาณล่วงลับไปแล้วต้องมีที่อยู่อาศัย มีเงินทอง มีของใช้ มีข้าทาสบริวาร

สำหรับการทำบ้านกระดาษกงเต๊กนั้น  บ้านแต่ละรูปแบบมีความยากง่ายไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับรายละเอียดของงาน ส่วนใหญ่แล้วแต่ละหลังใช้เวลาทำประมาณ 3-4 วัน

“ถ้าเป็นบ้านที่ใช้ในโอกาสพิเศษจะระดมพลคนในครอบครัวมาช่วยทำ เพราะร้านเราไม่มีลูกจ้าง ทำกันเองเฉพาะพี่น้องเท่านั้น ทุกคนทำเป็นโดยสายเลือดเพราะเห็นพ่อทำมาตั้งแต่เด็ก”

ในส่วนของเงินลงทุนนั้น คุณฐิตาภา บอกว่า ไม่เคยคำนวณ เพราะโดยปกติแล้วจะซื้ออุปกรณ์เตรียมไว้จำนวนมาก เมื่อมีลูกค้าสั่งสามารถทำได้เลย เมื่อถามถึงรายได้ เธอเผย ไม่แน่นอน บางเดือนอาจได้เยอะ หรือบางเดือนอาจเงียบเหงา และการสั่งทำแต่ละครั้งขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของลูกหลานว่าจะเลือกใช้บริการร้านเธอหรือไม่

คุณฐิตาภา  บอกด้วยว่า บ้านกระดาษกงเต๊กมีหลากหลายราคาให้เลือกเหมือนตามท้องตลาดทั่วไป เริ่มตั้งแต่ หลักร้อยถึงหลักพัน หากให้ระบุราคาตรงๆ คงไม่สามารถระบุได้ เพราะสินค้าปรับเปลี่ยนไปเรื่อย แน่นอนว่าการทำธุรกิจย่อมมีอุปสรรค แต่เธอมองว่า ไม่ได้คิดว่าเป็นอุปสรรค ในทางกลับกัน คิดว่ามันเป็นทางที่ทุกคนต้องผ่านต้องเจออยู่แล้ว

ทายาทกิจการท่านเดิม เผยด้วยความภาคภูมิใจอีกว่า ที่ผ่านมา ร้านเล็ก กงเต็ก (วัดญวนสะพานขาว) มีโอกาสได้ทำงานพิธีกงเต๊ก สำคัญๆ มากมาย เช่น งานพิธีกงเต๊กสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี, งานพิธีกงเต๊กสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี, งานพิธีกงเต๊กสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์

และเมื่อไม่นานมานี้ได้มีส่วนร่วมในพิธีกงเต๊กในหลวงรัชกาลที่ 9 ซึ่งคณะสงฆ์อนัมนิกายแห่งประเทศไทย เป็นเจ้าภาพสวดพิธีกงเต๊ก ร้านเล็ก กงเต็ก (วัดญวนสะพานขาว) ของครอบครัวเธอ ได้รับมอบหมายให้จำลองบ้านกระดาษกงเต๊กเป็นพระตำหนักเปี่ยมสุข วังไกลกังวล นำไปร่วมพิธีดังกล่าวด้วย นับเป็นความภาคภูมิใจและเป็นบุญของกิจการ ที่ได้มีโอกาสรับใช้พระองค์ท่านเป็นครั้งสุดท้าย

สนใจสั่งทำบ้านกระดาษกงเต๊กเพื่อใช้ในพิธีกงเต๊ก สามารถติดต่อได้ที่ 02-869-8790,  085-121-1877, 086-981-2175 E-mail : [email protected] http://www.kongtek.com และเฟซบุ๊กแฟนเพจ Kongtek บ้านกระดาษกงเต็ก เล็ก วัดญวนสะพานขาว