ปัจจุบัน งานทางด้านการเกษตรไม่จำเป็นต้องมีเวลาว่างเพื่อมาลงมือทำอีกต่อไป จะเห็นได้จากผู้ที่ประสบผลสำเร็จในการทำเกษตรบางราย ได้ใช้เวลาว่างในช่วงวันหยุดหรือหลังจากเลิกทำงานประจำ มาทำกิจกรรมที่ชื่นชอบและมีใจรักเกี่ยวกับการเกษตร เพื่อเป็นสิ่งที่ช่วยให้ผ่อนคลายจนสิ่งที่ทำเพียงเล็กน้อยกลับสร้างรายได้เป็นเงินที่เรียกง่ายๆ ว่า สามารถทำรายได้เลี้ยงครอบครัวได้เป็นอย่างดี

คุณประสาน สุขสุทธิ์ เป็นอีกหนึ่งเกษตรกรตัวอย่างที่ใช้เวลาว่างหลังจากทำงานประจำ คือปลูกสวนไผ่อยู่ที่บ้านเกาะรัง ตำบลหนองหว้า อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว โดยที่เลือกปลูกไผ่ เพราะเป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ง่าย ไม่ต้องใช้เวลาดูแลยุ่งยาก สามารถเจริญเติบโตได้กับทุกสภาพดิน แม้จะเป็นดินที่ไม่มีความอุดมสมบูรณ์ พร้อมทั้งไม่ต้องใช้เวลาดูแลอย่างเต็มเวลา สามารถหาเวลาว่างจากงานประจำมาเข้าสวนได้ และที่สำคัญเขาได้มีการต่อยอดการขายด้วยการนำใบไผ่มาสกัดเป็นน้ำใบไผ่สำหรับดื่มเพื่อสุขภาพ จึงนับว่าเป็นการทำให้สินค้าทางการเกษตรมีมูลค่าเพิ่มมากขึ้น

ปลูกพืชทางการเกษตร
หลากหลายชนิดมาก่อน

คุณประสาน เล่าให้ฟังว่า มีอาชีพรับราชการเป็นนักวิชาการเกษตร ประจำอยู่ที่สำนักงานเกษตรจังหวัดสระแก้ว จึงทำให้มีโอกาสที่จะทดลองปลูกพืชผลทางการเกษตรหลากชนิด เช่น การปลูกถั่วเขียว ถั่วเหลือง ข้าวโพด และฝ้าย ต่อมาจึงเกิดความสนใจที่อยากจะทดลองปลูกไผ่ โดยได้นำไผ่มาทดลองปลูกกับพื้นที่ที่เป็นดินลูกรัง เพราะถ้านำพืชชนิดอื่นมาปลูกก็ไม่น่าจะเจริญเติบโตได้ดี จึงได้นำไผ่มาทดลองปลูกจนประสบผลสำเร็จในพื้นที่ที่คิดว่าไม่น่าจะปลูกได้

“ซึ่งผมทำงานรับราชการ บางครั้งไม่ค่อยมีเวลาว่างมากนักที่จะมาดูแลใกล้ชิด ก็เลยได้ตัดสินใจเลือกไผ่มาปลูก เพราะมองว่าอย่างน้อยสามารถปลูกได้กับทุกสภาพพื้นที่ และสิ่งที่สำคัญเลยคือเรื่องการดูแลจัดการก็ง่าย โดยเฉพาะเรื่องโรคและแมลงไม่พบปัญหา ซึ่งผมยังมองไปอีกว่า ในอนาคตไผ่น่าจะเป็นพืชเศรษฐกิจได้ เช่น การนำมาแปรรูปต่างๆ เพื่อเป็นการเพิ่มมูลค่ามากยิ่งขึ้น” คุณประสาน เล่าถึงที่มาของการเลือกปลูกไผ่

สายพันธุ์ไผ่ที่คุณประสานเลือกปลูก เป็นไผ่นวลราชินี โดยในช่วงแรกที่ปลูกจะเน้นขายหน่อเพียงอย่างเดียว ซึ่งช่วงที่เป็นนอกฤดูกาลการขายหน่อจะค่อนข้างได้ราคาดี แต่เมื่อเข้าสู่ฤดูฝนจำนวนหน่อมีมากขึ้นก็ทำให้ไผ่มีจำนวนมาก ราคาขายก็ลดลงตามไปด้วย ทำให้เกิดปัญหาเรื่องนี้จึงได้มีแนวความคิดที่จะขายลำไผ่เพื่อใช้ในการค้ำยัน และได้ต่อยอดแนวความคิดนำใบไผ่มาใช้ประโยชน์ คือการทำเป็นน้ำใบไผ่

แนวความคิดนี้ คุณประสาน บอกว่า เกิดจากการได้เดินทางไปศึกษาดูงานที่ประเทศจีน โดยที่นั่นใช้ประโยชน์จากไผ่ได้ทั้งหมด คือตั้งแต่ราก ต้น รวมไปถึงใบ เรียกง่ายๆ ว่าสามารถใช้ประโยชน์ได้ทั้งหมด จึงได้นำแนวคิดนี้มาต่อยอดกับสวนไผ่ที่ปลูก โดยนำใบไผ่ไปวิเคราะห์ในห้องแล็บ ก็ได้ผลออกมาว่า ไผ่นวลราชินี มีสารที่ช่วยต้านอนุมูลอิสระมากที่สุดเมื่อเทียบกับไผ่หลายๆ พันธุ์ จึงได้นำใบไผ่นวลราชินีไปสกัดและสร้างนวัตกรรมให้มากขึ้น คือนำมาทำผลิตภัณฑ์ต่างๆ เช่น สบู่จากใบไผ่ และน้ำสกัดจากใบไผ่

เน้นดูแลแบบธรรมชาติ

จุดเด่นของไผ่นวลราชินีนั้น คุณประสาน บอกว่า เป็นไม้ที่มีลักษณะเด่นหลายอย่าง เช่น ลำต้นตรง ต้นมีความสูงประมาณ 15 เมตร ลำต้นเมื่อปล่อยให้มีขนาดใหญ่เต็มที่จะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 นิ้ว และที่สำคัญไม้ไผ่มีเนื้อไม้ที่หนาและแข็ง ซึ่งโดยทั่วไปในพื้นที่นี้จะเน้นนำไปเป็นไม้ค้ำยันผลไม้ภายในสวน

“ไผ่นวลราชินี ถ้าพูดกันแล้วประโยชน์หลากหลาย สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้จริง ซึ่งผมก็จึงเลือกมาปลูก โดยระยะปลูกที่ผมปลูกภายในสวน ให้ระหว่างต้นมีระยะห่างประมาณ 4×4 เมตร ซึ่งถ้าปลูกในพื้นที่ประมาณ 1 ไร่ ก็จะได้ไผ่ประมาณ 100 ต้น ซึ่งระยะเวลาการปลูกจนกว่าจะนำไม้ไปใช้ประโยชน์ได้ จะปลูกให้มีอายุประมาณ 3 ปีขึ้นไป ไม้ก็จะสมบูรณ์ใช้ประโยชน์ได้” คุณประสาน บอกถึงวิธีการปลูก

การปลูกไผ่หากนำไปใช้ประโยชน์ที่แตกต่างกัน คุณประสาน บอกว่า จำนวนของลำไผ่ที่คงไว้ต่อกอก็แตกต่างกันด้วย เช่น ถ้าจะปลูกเพื่อตัดหน่ออ่อนขาย ก็จะให้ 1 กอ มีลำต้นประมาณ 3 ลำ จะทำให้หน่อของไผ่ออกมาดีมีจำนวนหน่อมาก

ในเรื่องการดูแลรักษาต้นไผ่นวลราชินีให้สมบูรณ์ จะเน้นใส่ปุ๋ยคอกที่ได้จากมูลวัวหรือมูลหมู ส่วนระบบน้ำไม่มีความซับซ้อนจะเน้นดูแลแบบธรรมชาติ ใช้น้ำจากฝนตามฤดูกาลเพียงอย่างเดียว

“ซึ่งไผ่นวลราชินีที่ผมปลูก ส่วนมากผมจะเน้นปลูกเพื่อผลิตให้มีใบ เพราะต้องการใช้ใบไปทำน้ำไผ่ โดยจะตัดให้ต้นไผ่มีความสูงประมาณ 1 เมตร 50 เซนติเมตร ท่อนบนที่เป็นลำเราก็นำไปขาย จากนั้นรอใบไผ่อ่อนออกมา เราก็จะเก็บใบอ่อนไปใช้เรื่อยๆ เหมือนกับการเก็บใบชา เสร็จแล้วก็จะนำใบไปสกัด และนำน้ำสกัดที่ได้ไปสร้างนวัตกรรมต่อยอดต่อไป เช่น น้ำใบไผ่ การทำสบู่จากน้ำสกัดใบไผ่ ซึ่งใบไผ่นวลราชินีจะให้ใบแห้งต่อกอ ประมาณ 5 กิโลกรัม ต่อปี พอเราเก็บใบไปใช้งานแล้ว เราก็จะหมั่นตัดลำต้นเรื่อยๆ เพื่อให้ผลิตใบอ่อนออกมาให้เราเก็บได้ตลอดทั้งปี” คุณประสาน บอก

จากการนำใบไผ่ไปตรวจวิเคราะห์ คุณประสาน บอกว่า ภายในใบไผ่นวลราชินีมีสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) ที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระเมื่อนำมาทำเป็นน้ำไผ่สำหรับดื่ม จึงทำให้มีประโยชน์ต่อร่างกาย และที่สำคัญปลูกแบบไม่ใช้ปุ๋ยเคมี จึงเรียกได้ว่าเป็นผลผลิตที่ได้จากการปลูกแบบอินทรีย์

ไผ่ขายทำเงิน ได้หลากหลายรูปแบบ

การทำตลาดขายไผ่เพื่อสร้างเงินนั้น คุณประสาน บอกว่า สามารถขายได้หลากหลายรูปแบบ โดยจะแบ่งบางส่วนไว้ตัดลำขายให้กับชาวสวนผลไม้เพื่อนำไปค้ำยัน โดยลำไผ่ต้องมีเส้นผ่านศูนย์กลาง ประมาณ 3 นิ้ว ขายอยู่ที่ ลำละ 40 บาท ขึ้นไป ส่วนใบอ่อนที่เก็บจากต้นไผ่จะนำไปอบแห้ง จากนั้นก็นำเข้าสู่โรงงานเพื่อผลิตเป็นน้ำสกัดจากใบไผ่ต่อไป

“น้ำจากใบไผ่ ถือเป็นนวัตกรรมต่อยอดสินค้า ที่เราทำให้เกิดประโยชน์ เพราะในใบไผ่นวลราชินีอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระและซิลิก้า จึงเป็นน้ำสกัดใบไผ่ที่ทรงคุณค่าจากธรรมชาติ ที่สามารถหาซื้อดื่มได้ง่ายๆ ราคาขายก็ย่อมเยาขายอยู่ที่ ขวดละ 35 บาท ซึ่งถ้าใครสนใจอยากเป็นตัวแทนขาย ทางผมก็ยินดี สามารถติดต่อมาเป็นตัวแทนขายได้” คุณประสาน บอกถึงประโยชน์ของน้ำจากใบไผ่

สำหรับผู้ที่สนใจอยากจะปลูกไผ่เพื่อเป็นอาชีพ คุณประสาน แนะนำว่า การปลูกไผ่ควรมีมุมมองโดยคิดนำมาใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด เพราะไผ่จัดเป็นไม้ที่ทำประโยชน์ได้หลากหลาย หากนำมาต่อยอดที่ดี ก็จะทำให้มีรายได้หลายรูปแบบ ดังนั้น การปลูกไผ่หรือจะเป็นการทำการเกษตรอื่นๆ ควรมีการจัดการตั้งแต่ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ ก็จะทำให้การขายสินค้าทางการเกษตรมีมูลค่าเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะการนำมาแปรรูปต่อยอดเป็นนวัตกรรมอื่นๆ ต่อไป

“การเกษตรไม่ใช่เรื่องยาก หากมีการจัดการที่ดี ซึ่งไผ่ถือว่ายังเป็นพืชที่สามารถทำเงินได้ อย่างที่ผมทำ ปลูกเอง นำมาแปรรูปเอง ก็จะช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าเรามากขึ้น ก็จะทำให้สินค้าเราต่อรองในเรื่องของราคาได้ และที่สำคัญทำการรวมกลุ่ม ก็จะทำให้รายได้ทั้งหมดกลับมาสู่ทุกคนในชุมชนมากขึ้น ก็จะช่วยให้ทุกคนมีรายได้เลี้ยงครอบครัวได้เป็นอย่างดี” คุณประสาน กล่าว

ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ คุณประสาน สุขสุทธิ์ หมายเลขโทรศัพท์ (089) 666-3203