ไข่กระทะนี้ น่าสนใจตรงที่ว่าเป็นการผสมผสานการกินอาหารแบบฝรั่งเศสกับจีนจนออกมาเป็นไข่กระทะที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีปาเต บาแก็ต และยังมีซิ้วหม่าย เวลากินก็เหยาะซีอิ้ว และบีบซอสพริกศรีราชาลงไป

ไข่กระทะ เป็นอาหารที่ชาวไทยคุ้นเคยกันดี ใครไปภาคอีสานที่จังหวัดอุบลราชธานี อุดรธานี นครพนม หนองคาย ลามไปถึงจังหวัดท่องเที่ยวอื่นๆ ในภาคอีสาน  แขกไปใครมาก็จะต้องไปกินมื้อเช้าที่ร้านไข่กระทะให้จงได้อย่างน้อยก็ต้องมีหนึ่งมื้อ

เรารับรู้กันว่าไข่กระทะนี้เป็นอาหารเวียดนาม แต่หารู้ไม่ว่าไข่กระทะหน้าตาแบบที่เรากินในในประเทศไทยหาได้ยากยิ่งในประเทศเวียดนาม  ฉันเองอยู่เวียดนามมา 7 ปี 6 เดือน ยังไม่เคยพบไข่กระทะแบบนี้เลย เพราะร้านขายอาหารคล้ายๆ กันนี้จะเป็นร้านสเต๊ก ชาวเวียดจะเรียกว่าไปกินบีทเต๊ต (Bít Tết) ซึ่งหมายถึง Beef steak  โดยจะมีเมนูสเต๊กหลากหลายเป็นสเต๊กเนื้อวัว (Bò Bít Tết) มีทั้งเนื้อเวียดนาม เนื้อออสเตรเลีย เนื้อนิวซีแลนด์ และเนื้อนกกระจอกเทศ (Bít tết đà điểu) ให้เลือกในราคาย่อมเยา

 โดยทอดใส่กระทะร้อนๆ ที่ทำจากเหล็กหล่อรูปวัว เสิร์ฟมาเดือดๆ น้ำมันเยิ้มกระเด็นกระดอนกันให้วุ่นวาย ในกระทะนี้นอกจากจะมีชิ้นเนื้อแล้วยังมีไข่ดาวแบบไข่แดงไม่สุก ซิ้วหม่าย (Xíu mại) ที่มีต้นกำเนิดมาจากขนมจีบของจีน เป็นหมูสับใส่หอมใหญ่และมันแกวสับ ปรุงรสแล้วปั้นเป็นก้อนกลมนำไปนึ่งหรือทอดให้สุกแล้วต้มในน้ำซอสมะเขือเทศ ที่ขาดไม่ได้เลยคือ ตับบดหรือปาเต (Pa tê) วางโปะหน้ามาหนึ่งชิ้น เขาจะมีบั๊นหมี่ (Bánh mì) คือ บาแก็ตอ้วนๆ ใส่ตะกร้า จานผักสดใบน้อยเป็นผักกาด มะเขือเทศ หอมใหญ่ แตงกวา และจานผักดองมักจะเป็นหัวไชเท้ากับและแคร์รอตดอง พร้อมกับจานมันฝรั่งทอดจานเล็กๆ อีกหนึ่งจาน ทั้งขนมปัง ผักและมันฝรั่งนี้เราจะกินหรือไม่กินก็ได้

เขาก็จะคิดเงินเป็นจานๆ ไป ส่วนจานหลักคือ สเต๊ก สามารถเลือกออปชั่นได้ว่าจะใส่อะไรบ้าง หรือจะใส่ทุกอย่างก็ได้ ร้านบีทเต๊ตนี้จะขายกันทั้งวันทั้งคืนกินได้ตั้งแต่มื้อเช้าไปจนถึงมื้อค่ำ

มีร้านอาหารเช้าอีกลักษณะหนึ่งคือ ร้านขนมปังที่อบขายกันสดๆ ร้อนๆ จากเตา  ขายอาหารเช้าแบบที่เสิร์ฟกันในโรงแรม มีไข่ดาว ไส้กรอก แฮม และเบคอนตามเรื่อง  มักจะมีตับบดโปะหน้ามาชิ้นหนึ่งเสมอกับผักกาดหอมและมะเขือเทศวางเคียง  ร้านแบบนี้จะเสิร์ฟมาในจานแบบปกติเช่นที่เราสั่งอเมริกันเบรคฟาสต์ เสิร์ฟพร้อมบาแก็ต  มีกาแฟดริปหยดแบบเวียดนามขาย ร้านแบบนี้จะดูทันสมัยหน่อย ชาวเวียดที่ทำงานออฟฟิตนิยมกัน

แล้วไข่กระทะแบบที่เรากินกันนั้นในเวียดนามมีหรือไม่? ฉันก็เพิ่งจะมารู้เอาว่าไข่กระทะแบบนั้นก็มีแม้จะไม่ได้เหมือนเสียทีเดียวแต่ก็เห็นเค้ารางของบรรพบุรุษไข่กระทะได้ค่อนข้างชัด เรียกว่า จรึ๋งออปล้า (Trứng opla) ที่มาจากคำว่า “Oeufs au plat” ในภาษาฝรั่งเศสที่หมายถึงไข่ดาว  จรึ๋งออปล้าไม่ได้มีความหมายว่าไข่กระทะเท่านั้นแต่ยังหมายถึงไข่ดาวในบริบทอื่นๆ ด้วย  ร้านไข่กระทะแบบนี้มักอยู่ในต่างจังหวัดในที่ๆ คนต่างถิ่นไม่รู้ แต่คนท้องถิ่นจะรู้ดี

วิธีทำก็คือ ตั้งกระทะอลูมิเนียมใบน้อยใส่น้ำมันรอให้ร้อน ต่อยไข่ 2 ฟองลงไปทอดพอสุกให้ไข่แดงยังดิบอยู่  ตักซิ้วหม่ายใส่ลงไป 1 ชิ้น ตักน้ำซอสราดลงไป แล้วโปะด้วยตับบด 1 ชิ้น โรยด้วยหอมเจียวและพริกไทย  จรึ๋งออปล้าแบบนี้หน้าตาละม้ายคล้ายกับไข่กระทะที่เรากินกันมาก โดยกินกับบาแก็ตและผักสด ด้วยการฉีกขนมปังมาจิ้มไข่แดงและตับบด

ไข่กระทะนี้น่าสนใจตรงที่ว่าเป็นการผสมผสานการกินอาหารแบบฝรั่งเศสกับจีนจนออกมาเป็นไข่กระทะที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว มีปาเต บาแก็ต และยังมีซิ้วหม่าย เวลากินก็เหยาะซีอิ้ว และบีบซอสพริกศรีราชาลงไป

ส่วนไข่กระทะของไทยจะใส่หมูสับผัดกับหอมใหญ่ หมูยอ และกุนเชียง กินกับบาแก็ตชิ้นเล็กๆ โรยต้นหอม พริกไทย เหยาะซอสแม้กกี้ ซอสพริกหรือซอสมะเขือเทศ เป็นอาหารเช้าง่ายๆ ที่ใครๆ ก็ชอบ