เวเนซุเอลา ประเทศสวยงามในอเมริกาใต้ กลายเป็นข่าวดังไปทั่วโลก มีสื่อตะวันตกตั้งอกตั้งใจกระพืออย่างไม่วางมือมากว่าเดือน

ผู้คนกำลังเฝ้ามองการล่มสลายของเศรษฐกิจของเวเนซุเอลาอย่างเศร้าใจ เงินของประเทศนี้เฟ้อหลายสิบเท่าตัวในระยะ 3 ปีที่ผ่านมา คือ เรียกว่าจะเท่ากับเศษกระดาษเข้าไปทุกที

ขนมปังแถวละ 900 กว่าบาท ไข่โก่โหลละ 500 บาท นี่หมายถึงต้องเข้าแถวรอทั้งวัน เพื่อจะมีโอกาสได้ซื้อ

แต่ที่หนักกว่าความเศร้าใจคือ อาการดราม่า งง-งง ที่ว่า เวเนซุเอล่า ดิ่งนรกจากประเทศที่ร่ำรวยที่สุดในอเมริกาใต้ มาเป็นประเทศที่ยากจนกระทั่งผู้คนไม่มีกิน ต้องคุ้ยขยะกิน บ้างกระเสือกกระสนหนีออกนอกประเทศอย่างสิ้นไร้ไม้ตอก เช่นนี้ได้อย่างไร

คือ แบบทำท่างงกันหนักว่ามันเป็นไปได้อย่างไร มันไม่น่าเป็นไปได้นี่นา หัวข้อข่าวที่กระจายทั่วโลกก็จะเน้นเช่นนี้ ออกมาในแนวดราม่าจากปราสาทสู่สลัม ทำนองนั้น

ดราม่าหนักไปกว่า คือ ด่านักการเมือง ซึ่งมักเป็นธรรมเนียมของคนที่รู้อะไรนิดหน่อยแล้วอยากออกความเห็น คือด่านักการเมืองไว้ก่อน ปาก้อนหินลงไป มันไม่ถูกหัวใครก็หัวใครสักคนแหละน่า

แต่ถ้าเราจะระลึกเวเนซุเอลาด้วยความจริงใจ และเรียงร้อยประสบการณ์อันขมขื่นน่าเศร้าใจของเขามาเตือนตน ข้อแรกเราต้องรู้เรื่องจริง เลิกมโน เลิกดราม่า

ความจริงเท่านั้น เป็นพาหนะ พาเราพ้นวังวนแห่งอวิชชา และหากเป็นไปได้จะพาเราพ้นทุกข์ หรือหาทางหลีกเลี่ยงทุกข์นั้น

อย่าลืมว่า ไม่ว่าใครจะว่าอย่างไรก็ตาม เศรษฐกิจของไทยไม่ได้ดีงามเลิศเลอจนจะจินตนาการถึงความล่มสลายไม่ได้

ดังนั้น ข้อควรรู้ หากเราจะไปเดินดูตลาดเวเนซุเอลาในช่วงแห่งความทุกข์ระทมนี้ด้วยกัน

ข้อแรกที่สำคัญยิ่ง ประเทศเวเนซุเอลา อาจรวยจากน้ำมัน แต่คนเวเนซุเอลาส่วนใหญ่ไม่เคยรวย ไม้ยมกร้อยตัว พวกเขาไม่เคยรวย นี่จำไว้เลย เวลาไปเดินตลาดคุณจะเห็นคนเวเนซุเอลาจริงๆ ที่ไม่ได้สวยขายาวเหมือนนางงามจักรวาลที่พวกเขาส่งออกมาในแต่ละปี (มากไปกว่านั้น อุตสาหกรรมนางงามของเขา เป็นทางออกหนึ่งของสาวๆ ที่จะก้าวข้ามความยากจน)

ย้ำอีกครั้ง น่าเบื่อแต่ต้องย้ำ เพราะเข้าใจผิดกันมากเหลือเกิน คนเวเนซุเอลาส่วนใหญ่ยากจน จำนวนมากยังอ่านหนังสือไม่ออก ไม่ได้รับการศึกษา

พวกด่าว่าเวเนซุเอลามาถึงวันนี้ได้เพราะการคอร์รัปชั่นของนักการเมืองนั้นต้องอ่านหนังสือเพิ่มเลยนะ หรือไม่ก็หยุดวิพากษ์วิจารณ์เรื่องที่รู้น้อยสักพัก

เพราะเวลาส่วนใหญ่ของเวเนซุเอลาปกครองโดยระบบเผด็จการ

น้ำมันซึ่งเป็นทรัพยากรหลักของประเทศถูกสูบขึ้นมาใช้ และกระจายความร่ำรวยหยิบมือท่ามกลางนายทุนต่างชาติ (ดัตช์ อังกฤษ และต่อมาก็อเมริกา) ข้าราชการขี้ฉ้อ และทหาร ในยุคที่ประเทศปกครองด้วยทหาร

ทุกครั้งที่ประชาธิปไตยกลับคืนมาในช่วงสั้นๆ (และมันมักจะสั้นจนน่าใจหาย) นักการเมืองที่มาจากการเลือกตั้งจะพยายามเรียกร้องเอาผลประโยชน์มหาศาลของน้ำมันนั้นกลับสู่ปากท้องของประชาชน พยายามจะดึงเอาอุตสาหกรรมน้ำมันมาอยู่ในมือของรัฐ (จะเป็นระบบสังคมนิยมหรืออะไรนั้นว่ากันทีหลัง สังคมนิยมอาจเหมาะกับประเทศเขาก็ได้ อย่าไปอี๊อ๊าสังคมนิยมทั้งที่บ้านตัวเองก็หัวมังกุท้ายมังกร จะเป็นอะไรก็ไม่เป็นสักอย่าง)

และพวกเขาที่ว่านั้นก็ถูกรัฐประหารซ้ำแล้วซ้ำเล่า การปราบปราม การฆ่ากันกลางเมือง เป็นเรื่องชาชินของคนเวเนซุเอลา น้ำมันอยู่ในมือต่างชาติอย่างมั่นคงด้วยการหนุนหลังของทหาร

ดังนั้น การล่มสลายของเศรษฐกิจของประเทศนี้ไม่ได้เกิดขึ้นเพราะนักการเมืองที่ขึ้นมาปกครองประเทศในช่วงสั้นๆ หรือจะมโนว่านักการเมืองที่ไม่มีอาวุธในมือ มันจะเป็นซุปเปอร์แมนกินดีหมีฆ่าไม่ตาย

ความทุกข์ของเวเนซุเอลาก่อนระเบิดวันนี้ มันสะสมนานหลายสิบปี ซ้ำเติมโดยการแย่งชิงทรัพยากรจากปากประชาชนทุกครั้งที่เผด็จการครองเมือง

ช่วงอดีตประธานาธิบดีชาเวซ ปกครองประเทศ และ “บังอาจ” รับเอากิจการน้ำมันของต่างชาติมาเป็นของรัฐเมื่อ 10 กว่าปีก่อน เวเนซุเอลาถูกแซงก์ชั่นจากประเทศตะวันตก โดยเฉพาะอเมริกา โทษของเขาคือ “บังอาจ” นั่นแหละ ไม่มีข้อหาอื่นใด เวเนซุเอลาในช่วงถูกแซงก์ชั่นก็ต้องดิ้นรนเอาตัวรอด ไม่คุกเข่าให้ตะวันตก

เป็นเรา เราจะไม่ทำอย่างนี้หรอกหรือ?

ช่วงชาเวซตัวแสบของอเมริกาปกครองประเทศ ชีวิตของประชาชนดีขึ้น คนจนได้เรียนหนังสือ มีงานทำ ดัชนีเศรษฐกิจดีขึ้น ตัวเลขเหล่านี้จัดทำโดยประเทศตะวันตกที่เกลียดชาเวซเป็นอย่างมาก ดังนั้น เขาคงไม่โกหกใช่ไหม

แต่ชาเวซก็ไม่ฉลาด ที่กู้ยืมหนัก ส่วนหนึ่งเพราะสินค้าอาหารต้องซื้อหมด และใช้เงินจากการขายน้ำมันอย่างเดียว โดยไม่ได้สร้างกำลังการผลิตในประเทศ

แต่ก็นั่นแหละ ชาวเวเนซุเอลาค่อนประเทศ จมกับความยากจนและไร้การศึกษา ทรัพยากรมนุษย์ของเวเนซุเอลา นอกเหนือจากนางงามจักรวาลแล้ว อยู่ในระดับย่ำแย่ อันนี้ยืนยัน

ชาเวซตายเพราะมะเร็งเมื่อไม่กี่ปีก่อน ตลอดเวลา 10 กว่าปีที่อยู่ในอำนาจเขาไม่เคยมีข่าวเรื่องคอร์รัปชั่น แม้จะในสื่อของอเมริกาที่เกลียดเขาเป็นกิ้งกือไส้เดือน สิ่งที่สื่อตะวันตกทำกับชาเวซคือทำให้เขาเป็นตัวตลก กึ่งบ้ากึ่งดี แต่วันนี้เขาตาย คนของเขาร้องไห้ทั้งประเทศ

ความตายของชาเวซ มาพร้อมกับราคาน้ำมันดิ่งเหว ประเทศเจ้าหนี้เลิกให้กู้และเรียกเงินคืน ส่วนหนึ่งเพราะเศรษฐกิจประเทศดูจะดิ่งเหวตามน้ำมัน อีกส่วนคือคนที่จะมาต่อชาเวซ คือมาดูโร่นั้น ไม่มีใครเชื่อน้ำยา ชาเวซก็โง่พอที่จะไม่เตรียมคนให้ทำงานต่อจากตน

ไอเอ็มเอฟ บีบคอเวเนซุเอลาอย่างหนัก คาดว่าไม่นานจะเข้าควบคุมการเงินการคลังของประเทศ

ไอเอ็มเอฟ เป็นประเทศตะวันตก พวกเดียวกับที่มองชาเวซเป็นกิ้งกือไส้เดือน และมองเวเนซุเอลาเป็นประเทศตลกกระจอกๆ ที่ส่งออกนางงามอย่างเดียว

 เราเดินผ่านตลาดเวเนซุเอลาอย่างเศร้าใจ และภาวนาให้พวกเขาปลอดภัย