การเพาะถั่วงอกปลอดสารพิษ

ศูนย์วิจัยพืชไร่ชัยนาท สถาบันวิจัยพืชไร่ กรมวิชาการเกษตร

การเพาะถั่วงอกคอนโดฯ ปลอดสารพิษในถังพลาสติกสีดำ

อุปกรณ์

1. เมล็ดถั่วเขียวคุณภาพดี
2. ถังพลาสติกสีดำ เส้นผ่าศูนย์กลาง 12 นิ้ว เจาะรูระบายน้ำที่ก้นภาชนะ 1 รู (ขนาด 5 นิ้ว)
3. ตะแกรงลวดวงกลม เส้นผ่าศูนย์กลาง 10 นิ้ว ขาสูงประมาณ 1.5 นิ้ว
4. ตะแกรงพลาสติกสีดำ ตัดเป็นวงกลม ขนาดเท่าภาชนะเพาะ จำนวน 4 ชิ้น
5. กระสอบป่านตัดเป็นวงกลม ขนาดเท่าภาชนะเพาะ จำนวน 5 ชิ้น
6. อุปกรณ์อื่นๆ เช่น ถังแช่เมล็ด สายยาง น้ำสะอาด กะละมัง ตะแกรงล้างถั่วงอก

วิธีการเพาะ

1. ใช้เมล็ดถั่วเขียว ประมาณ 500 กรัม แช่เมล็ดในน้ำธรรมดาหรือน้ำอุ่น ประมาณ 6 ชั่วโมง
2. ล้างเมล็ดถั่วเขียวที่แช่น้ำให้สะอาด โดยล้างเอาสิ่งเจือปนและเมล็ดที่พองตัวออกทิ้ง
3. นำเมล็ดถั่วเขียวที่ล้างสะอาดแล้ว ใส่ในภาชนะที่เตรียมเพาะ โดยโรยและเกลี่ยเมล็ดให้เสมอกันบนตะแกรงพลาสติกชั้นแรกล่างสุด (ความหนาของเมล็ดที่เพาะ ประมาณ 1 เซนติเมตร) ปิดทับด้วยกระสอบ จากนั้นชั้นที่ 2-4 ทำเหมือนกับชั้นแรก รวม 4-5 ชั้น แต่ไม่เกิน 5 ชั้น นำไปวางไว้ในที่ร่มและเย็น
4. รดน้ำทุกวัน วันละ 3-4 ครั้ง
5. เมื่อเพาะถึงวันที่ 3 นำถั่วงอกที่ได้มาตัดราก ล้างเอาเปลือกถั่วเขียวออก จะได้ถั่วงอกสำหรับบริโภค ประมาณ 2-2.5 กิโลกรัม

การเพาะถั่วงอกในขวดน้ำมันพืช และหม้อดิน

1. เมล็ดถั่วเขียวคุณภาพดี
2. ขวดน้ำมันพืช ขนาด 2 ลิตร เจาะรูระบายน้ำที่ก้นภาชนะ
3. หม้อดินขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 5.5 นิ้ว
4. ถุงพลาสติกสีดำ ขนาด 5×10 นิ้ว สำหรับคลุมขวดน้ำมันพืชที่ใสให้ทึบแสง
5. ผ้าขนหนูชนิดหนา 2-3 ผืน
6. อุปกรณ์อื่นๆ เช่น ถังแช่เมล็ด ขันน้ำ ฝักบัว สายยาง ที่วางภาชนะเพาะ น้ำสะอาด

วิธีการเพาะ

1. ใช้เมล็ดถั่วเขียว ประมาณ 70-100 กรัม แช่เมล็ดในน้ำธรรมดาหรือน้ำอุ่น ประมาณ 6 ชั่วโมง แล้วล้างเมล็ดถั่วเขียวให้สะอาด โดยล้างเอาสิ่งเจือปนและเมล็ดที่พองตัวก่อนออกทิ้ง
2. วันรุ่งขึ้นล้างเมล็ดที่แช่น้ำแล้วนำขึ้นมาผึ่งในตะแกรงสักครู่ เมล็ดจะพองตัวขึ้น ใส่เมล็ดในขวดน้ำมันพืช ปิดทับเมล็ดด้วยผ้าขนหนู รดน้ำให้ชุ่ม คลุมด้วยถุงพลาสติกสีดำ ถ้าเป็นหม้อดิน ปิดทับเมล็ดด้วยผ้าขนหนูแล้วใช้ไม้ไผ่ขัดทับบนผ้าขนหนู นำไปวางไว้ในที่ร่มและเย็น
3. รดน้ำทุกวัน วันละ 3-4 ครั้ง
4. เมื่อเพาะถึงวันที่ 3 จะได้ถั่วงอก นำมาล้างเอาเปลือกถั่วเขียวออกจะได้ถั่วงอกสำหรับบริโภค

เทคนิคการเพาะถั่วงอกในอุตสาหกรรมขนาดย่อม

1. การเลือกเมล็ดถั่วเขียว เป็นเมล็ดที่มีคุณภาพดี ไม่ใหม่หรือเก่าเกินไปเมล็ดที่ไม่ถูกฝนในระยะการเก็บเกี่ยว ปลอดโรคแมลงทำลาย อายุเก็บรักษา ประมาณ 3-6 เดือน เพราะเมล็ดใหม่จะมีเมล็ดแข็ง ประมาณ 5-20% เมล็ดเก่าจะเป็นเมล็ดเสื่อมคุณภาพ
2. ภาชนะเพาะถั่วงอก เป็นภาชนะที่มีผิวเรียบทรงกระบอก หรือมีปากภาชนะแคบเล็กน้อย เพื่อจำกัดพื้นที่ในการงอกให้ถั่วงอกมีลักษณะอวบ อ้วน และภาชนะควรมีสีดำป้องกันแสงสว่าง ทำให้ถั่วงอกมีสีขาว
3. การเตรียมเมล็ดก่อนเพาะ แช่เมล็ดก่อนเพาะเพื่อช่วยเร่งระยะเวลาการเพาะถั่วงอกเร็วขึ้นในชั่วโมงแรกของการแช่น้ำ ควรเลือกเมล็ดที่พอง เมล็ดแตก เมล็ดเหล่านี้จะเป็นสาเหตุทำให้ถั่วงอกเน่าได้
4. น้ำ เป็นปัจจัยสำคัญต่อการงอก ควรเป็นน้ำสะอาด การให้น้ำควรให้อย่างสม่ำเสมอให้ในปริมาณที่มากพอ
5. ระยะเวลาในการเพาะถั่วงอก ใช้เวลาเพาะประมาณ 3-4 วัน ซึ่งระยะเวลาขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ ภาชนะ วัสดุเพาะ
6. การใช้สารเคมีกับถั่วงอก สามารถใช้สารที่ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย คือ สารส้ม แช่ถั่วงอกเพื่อช่วยให้ถั่วงอกกรอบ มีสีขาว แต่ไม่ควรใช้สารฟอกขาว เช่น โซเดียมไฮโดรซัลไฟด์ โซดาไฟ ฟอร์มาลิน เพราะเป็นอันตรายต่อสุขภาพทั้งสิ้น

ติดต่อรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ศูนย์วิจัยพืชไร่ชัยนาท อำเภอเมือง จังหวัดชัยนาท 17000 โทรศัพท์ (056) 405-080-1 โทรสาร (056) 405-083

ขอบคุณ คุณอุดม พาขุนทด ที่ติดตามหนังสือ ลองนำเทคนิคเหล่านี้ไปใช้ดูครับ

ขอบคุณ คุณเดชา วิวัฒน์วิทยา คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และศูนย์วิจัยพืชไร่ชัยนาท ที่มีข้อมูลดีๆ สำหรับเกษตรกร