ในช่วงฤดูฝน อากาศเริ่มเย็นลงและมีความชื้นสูงขึ้น การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศนี้ เป็นสาเหตุทำให้โรคหลายชนิดสามารถแพร่ระบาดได้ง่ายและรวดเร็ว โรคที่สำคัญที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษในฤดูนี้ คือ โรคมือ เท้า ปาก ซึ่งการตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อโรคมือเท้าปาก ด้วยวิธี PCR มีความรวดเร็วและแม่นยำกว่าการเพาะเชื้อปกติ 

 ทนพ.ญ. กัญจนา  สาเอี่ยม ผู้อำนวยการห้องปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์ทางการแพทย์ บริษัท เนชั่นแนล เฮลท์แคร์ ซิสเท็มส์ หรือ N Health เปิดเผยว่า การตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก ทางด้านห้องปฏิบัติการ โดยวิธี PCR หรือ Polymerase Chain Reaction เป็นกระบวนการเพิ่มสารพันธุกรรม ชนิด RNA ของเชื้อไวรัส เพื่อให้สามารถตรวจวินิจฉัยโรคได้ง่าย รวดเร็ว และแม่นยำมากขึ้น โดยใช้เวลารวมไม่เกิน 2 วัน จากเดิมที่วินิจฉัยด้วยวิธีการเพาะเชื้อ ซึ่งใช้เวลากว่า 1 เดือนจึงจะทราบผล ซึ่งการเพาะเชื้อนั้นจำเป็นต้องใช้ทรัพยากรสูง โดยส่วนมากจะสามารถทำได้ในห้องปฏิบัติการขององค์การอนามัยโลก  (WHO) และ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของอเมริกา (CDC) เท่านั้น ซึ่งห้องปฏิบัติการทั่วไปไม่สามารถทำได้ เนื่องจากอาจเกิดโอกาสที่เชื้อจะแพร่กระจายสู่ภายนอกสูง

สำหรับขั้นตอนวินิจฉัยโรคด้วยวิธีการ PCR เริ่มจากการเตรียมตัวอย่างสารในร่างกายผู้ป่วย เช่น อุจจาระ น้ำไขสันหลัง และเลือด แต่ที่นิยมมากที่สุดสำหรับกรณีของโรคมือเท้าปาก คือ ใช้เยื่อเมือกในคอนำมาสกัดสารพันธุกรรมของไวรัสชนิดที่ก่อโรค เพิ่มปริมาณสารพันธุกรรมและตรวจวัดสารพันธุกรรมด้วยวิธี Real-time PCR ซึ่งออกแบบมาอย่างจำเพาะเจาะจงต่อเชื้อ Enterovirus โดยผลที่ออกมาจะมี 2 กรณี คือ พบเชื้อ และ ไม่พบเชื้อ  ซึ่งหากพบเชื้อ สามารถนำไปตรวจจำแนกสายพันธุ์รุนแรง คือ Enterovirus 71, Coxsackievirus A16, Coxsackievirus A6 และเชื้อ Enterovirus สายพันธุ์อื่นๆ ได้

โรค มือ เท้า ปาก เป็นโรคติดเชื้อไวรัสที่สำคัญที่พบบ่อยในเด็กเล็กโดยเฉพาะเด็กอายุต่่ากว่า 5 ปี มักระบาดในช่วงหน้าฝนและมีการระบาดอย่างสม่ำเสมอ มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส ผู้ป่วยมักมีอาการไข้ เจ็บปาก และมีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำใส หรือเม็ดแดงๆ ที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า และมีแผลในปาก โดยทั่วไปอาการมักไม่รุนแรง สามารถหายเองได้ภายใน 7-10 วัน ติดต่อ โดยการสัมผัสกับน้ำมูก น้ำลาย หรืออุจจาระของผู้ป่วย

ทั้งนี้ เชื้อโรคมือ เท้า ปาก มีหลายสายพันธุ์ แต่ละสายพันธุ์ก็รุนแรงไม่เท่ากัน แต่สายพันธุ์ที่รุนแรงคือ สายพันธุ์ Enterovirus 71, Coxsackievirus A16 และ Coxsackievirus A6 เป็นสายพันธุ์ที่สามารถก่อให้เกิดอาการรุนแรง มีภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท ได้แก่ สมองอักเสบ เยื้อหุ้มสมองอักเสบ มีอาการกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ และผู้ป่วยอาจเกิดภาวะช็อกเฉียบพลันจากไข้สูง ซึ่งนำไปสู่การเสียชีวิตได้ ดังนั้นการวินิจฉัยที่รวดเร็ว แม่นยำ จะสามารถช่วยป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ ปัจจุบันไม่มียา-วัคซีนป้องกัน ต้องรักษาตามอาการ กลุ่มเสี่ยงที่ต้องระวังเป็นพิเศษคือ กลุ่มเด็ก ที่มีโอกาสป่วยเป็นโรคมือ เท้า ปาก ได้มากกว่ากลุ่มอายุอื่น หากพบบุตรหลานมีอาการป่วยรุนแรงขึ้น  เช่น ไข้สูง อาเจียน หอบเหนื่อย ซึม หรืออาการแย่ลงในระยะเวลารวดเร็วอย่าหายามารับประทานเอง ต้องรีบพาไปรักษาที่โรงพยาบาลใกล้บ้านทันที

สำหรับ ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ บริษัท เนชั่นแนล เฮลท์แคร์ ซิสเท็มส์ (N Health) มีบริการตรวจหาสารพันธุกรรมของไวรัสในกลุ่ม Enterovirus ที่ก่อโรคมือ เท้า ปาก สายพันธุ์ที่พบบ่อยด้วยวิธีตรวจทางห้องปฏิบัติการทั่วไป พร้อมทั้งตรวจและแยกสายพันธุ์ของไวรัสโดยวิธี Real-time PCR ซึ่งเป็นวิธีที่มีความไวและความแม่นยำสูง ตรวจได้ในระยะแรกเริ่มหลังผู้ป่วยมีอาการ ทำให้แพทย์สามารถเฝ้าระวังอาการที่รุนแรงหรือภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นใน ผู้ป่วยได้ นอกจากนี้แล้วยังมีบริการตรวจยืนยันสายพันธุ์ของ Enterovirus โดยวิธีหาการเรียงตัวของลำดับเบส (DNA sequencing) ด้วย สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 02 7624000 หรือ email: [email protected]