ในหนังสืองานช่างของในหลวง จัดทำโดยโครงการวิจัยของมหาวิทยาลัยศิลปากร ในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี โดยหนังสือที่มีชื่อตอน “ภาพถ่าย” ได้บรรยายถึงความสนพระราชหฤทัยการถ่ายภาพ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงสนพระราชหฤทัยการถ่ายภาพมาตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ ทั้งนี้ทรงมีพระราชดำรัสเกี่ยวกับการที่ทรงเป็นช่างภาพสมัครเล่นว่า

คนบางคนคิดว่า สมัยนี้รถยนต์ที่วิ่งเรียบและเปิดหลังคาโล่งได้เข้ามาแทนที่การนั่งช้างอันโขยกเขยกในราชพิธีเป็นส่วนมากแล้วในเมืองไทยการถ่ายรูปจึงเป็นของง่ายสำหรับพระเจ้าอยู่หัว ฉันคิดว่านี่ก็จริงอยู่อย่างหนึ่งเหมือนกัน แต่มันยังไม่ใช่แก่นแท้ของปัญหาทีเดียว แก่นแท้ของปัญหานั้นคือว่าในราชพิธีท่านไม่อาจเปิดกล้องลงมือถ่ายรูปคนอื่นๆทุกคน

บรรดาที่เขาเองก็พากันกำลังจ้องถ่ายรูปตัวท่านอยู่ได้อย่างสบายนักหรอก นอกจากนั้นแล้วรูปถ่ายพระเจ้าอยู่หัวก็จะไม่มีภาพพระเจ้าอยู่หัวติดอยู่

บางคนเคยแนะนำให้ฉันเอากล้องคอนแทกซ์สวมติดไว้กับผิวหนังแล้วให้เจาะรูเล็กๆที่เครื่องแต่งกาย พอให้เลนซ์โผล่ออกมาข้างนอกได้เพื่อให้ดูคล้ายๆเครื่องปราศรัยอีกอย่างหนึ่ง

แต่นี่ฉันคิดว่าคงไม่ได้ผล ฉันพยายามแก้ปัญหาสองวิธี วิธีแรก ฉันก็คะเนรูปที่ฉันต้องการถ่ายไว้ก่อนลงมือ จากนั้นก็ตั้งกล้องแล้วขอให้เพื่อนคนหนึ่งชี้ล่อประชาชนไปทางอื่นแล้วฉันก็กดปุ่มให้ทันท่วงที แต่อย่างไรก็ตาม วิธีนี้มีเพื่อนๆน้อยคนนักจะทำได้ถูกต้อง อีกวิธีหนึ่ง ก็คือ ฉันเอากล้องคอนแท็กซ์ใส่ไว้ในกระเป๋ากางเกง พอมโหรีเริ่มบรรเลงหรือมีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นที่จะทำให้ฝูงชนหันจากฉันไปเสียทางอื่นฉันก็รีบควักกล้องออกมาถ่ายแล้วเก็บลงกระเป๋ากางเกงอีก แต่ไม่สนุกเลยจริงๆ

(สยามนิกร , วันที่ 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2493 อ้างในพระบรมราโชวาทราชดำรัสฯ ,มปป : หน้า1-2)

ตัวอย่างภาพที่ทรงถ่ายในขณะที่ทรงอยู่ต่อหน้าชุมนุมชน ได้แก่ ภาพราษฎรชาวสมุทรปราการเฝ้าฯ รับเสด็จฯ เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ.2489 เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวครั้งทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระราชอนุชา ได้โดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล เพื่อทรงเยี่ยมราษฎรในที่ต่างๆ พระองค์ได้ทรงบันทึกภาพราษฎรจำนวนนับร้อยนับพันที่เบียดเสียดเยียดยัดกันเข้าชมพระบารมีด้วยสีหน้ายิ้มแย้มและชื่นชมยินดี

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังทรงสนพระราชหฤทัยที่จะถ่ายภาพในขณะที่ทรงอยู่ต่อหน้าชุมนุมชน ดังจะเห็นได้เมื่อเสด็จออกมหาสมาคมในพระราชพิธีกาญจนาภิเษกเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ.2539 ณ พระที่นั่งกาญจนภิเษก บริเวณท้องสนามหลวง ได้ทรงวางกล้องเล็กๆ ไว้บนพระเพลา แล้วทรงถ่ายภาพผู้ที่มาชุมนุมเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทโดยไม่ต้องทรงยกกล้องขึ้นมา

ที่มา ประชาชาติธุรกิจ