ธุรกิจทำเงินที่น่าสนใจ ของ “สวนฟ้าใสวิกตอเรีย” คือการปลูกและจำหน่ายปลูกบัวกระด้งยักษ์ บนเนื้อที่ 1 ไร่ แต่สามารถสร้างรายได้สูง ถึงเดือนละ 30,000 บาท

จุดเริ่มต้นของการลงทุนสร้างสวนบัวกระด้งยักษ์แห่งนี้ “คุณโด่ง” หรือ คุณวีรศักดิ์ มหิตธิ เจ้าของสวนฟ้าใสวิกตอเรีย เล่าให้ฟังว่า เดิมที ผมมีอาชีพทำนาปลูกข้าว แต่รายได้ไม่พอเลี้ยงครอบครัว จึงตัดสินใจไปขายแรงงานที่ประเทศไต้หวัน เมื่อปี 2546-2547 ซึ่งระหว่างที่อยู่ที่ไต้หวัน ได้รู้จักกับบัววิตอเรีย จากหนังสือ จึงได้ศึกษาข้อมูลอย่างละเอียด

หลังจากกลับมาไทย คุณโด่ง มุ่งหน้าไปยังสวนบัววิตอเรีย ของคุณมาลัย มณีดำ อำเภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี

คุณโด่งบอกว่า เมื่อผมได้เดินชมสวนบัวและพูดคุยกับเจ้าของสวนบัวด้วยตัวเอง ยิ่งทำให้ผมมีแรงบันดาลใจที่จะลงทุนทำสวนบัวกระด้งยักษ์มากขึ้น คุณโด่งซื้อบัววิกตอเรียยักษ์ที่มีใบบัวขนาดจานข้าว จำนวน 2 กระถาง ในราคาต้นละ 800 บาท และเมล็ดบัวกระด้งยักษ์อีกจำนวนหนึ่ง โบกรถแท็กซี่ให้ไปส่งที่หมอชิต เพื่อซื้อตั๋วรถทัวร์ก่อนจะเดินทางกลับบ้านที่อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย

คุณโด่งนำบัวกระด้งยักษ์กลับมาปลูกที่บ้าน โดยใช้พื้นที่ปลูกประมาณ 1 ไร่ 2 งาน โดยปลูกบัวลงสระตามที่เจ้าของสวนบัวมาลัยแนะนำคือ เมื่อปลูกบ่อใหม่ที่มีน้ำลึก ต้องใช้ต้นพันธุ์บัวกระด้งไปวางเลี้ยงในบริเวณขอบสระเสียก่อน หลังจากนั้นจึงค่อยๆ เลื่อนลงไปไล่ให้ต้นยาวถึงระดับที่จะปลูกได้ เพราะหากปลูกในสระน้ำลึกเสียทีเดียว อาจทำให้ต้นบัวลอยได้ ปรากฏว่า วันแรกที่เอาบัวลงสระ ต้นพันธุ์บัวกระด้งเจอหอยกัดกินใบเสียหมด เหลือแต่ก้านบัว แต่ต้นบัวกระด้งก็แข็งแรงเพียงพอที่จะเติบใหญ่ จนแตกใบรุ่นใหม่ออกมาได้ ซึ่งใบบัวรุ่นที่ 2 ก็มีขนาดใบใหญ่กว่าเดิมถึง 1 เท่าตัว

โดยธรรมชาติแล้ว ต้นบัวกระด้งจะมีหนามแหลมเพื่อป้องกันศัตรูต่างๆ แต่จุดอ่อนของบัวกระด้งอยู่ที่บริเวณส่วนโคนก้านที่แตกรากออกมาจะไม่มีหนาม และรากใหม่ของบัวกระด้ง (แตกออกมาจากข้อใบแก่ ) มีลักษณะอวบขาว นับเป็นอาหารชั้นดีของหอย ปู ปลากินพืช และเต่า ที่เป็นศัตรูสำคัญของบัวชนิดนี้ เมื่อต้นบัวกระด้งเจริญเติบโตเต็มที่ หนามบัวจะแข็งขึ้น ศัตรูต่างๆ ไม่อยากเข้าใกล้ ต้นบัวจะรอดตายในที่สุด

คุณโด่งบอกว่า หลังจากลงปลูกในสระประมาณ 3 เดือน ต้นบัวกระด้งจะเจริญเติบโตอย่างแข็งแรง ขอบใบของบัวมีเส้นผ่านศูนย์กลางได้ประมาณ 2 เมตร 20 เซนติเมตร ขนาดใบใหญ่มาก สามารถรับน้ำหนักได้ไม่ต่ำกว่า 35-40 กิโลกรัม ใบของบัวกระด้งจะอยู่บนผิวน้ำได้นานเกิน 45 วัน ช่วงที่บัวมีความสมบูรณ์สูงสุดนั้น เป็นฤดูร้อนต่อฝน ส่วนฤดูหนาวนั้น ขนาดของใบจะเล็กลง ในแต่ละปี บัวกระด้งแต่ละต้นจะมีดอกประมาณ 50-100 ดอก ดอกขนาดใหญ่มาก เริ่มบานประมาณ 6 โมงเย็น ไปหุบราว 10 โมงเช้า ดอกบัวกระด้งจะมีกลิ่นหอม ชื่นใจ

สวนบัวของคุณโด่งจะมีดอกบัวกระด้งผลิบานให้ชมตลอดทั้งปี โดยทั่วไปดอกบัวกระด้งจะผลิบานประมาณ 3 วัน วันแรกดอกบัวจะเป็นสีขาว พอเข้าวันที่ 2 ดอกจะออกเป็นสีชมพู พอมาวันที่ 3 ดอกบัวจะเริ่มเปลี่ยนเป็นสีม่วงแล้วค่อยๆ จมน้ำลงไป ส่วนใต้ฐานบัวจะมีทั้งส่วนดอกและผล จะกลับไปเจริญพันธุ์อยู่ใต้น้ำอีกครั้ง โคนผลใหญ่มากจะติดเมล็ดได้ประมาณ 100-1,000 เมล็ด

โดยธรรมชาติ บัวกระด้งจะขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ด ซึ่งทั่วโลกมีบัวกระด้ง จำนวน 2 พันธุ์ คือ บัววิกตอเรีย อมาโซนิกา (Victoria amazonica) เป็นสายพันธุ์หนึ่งของบัววิกตอเรียที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีเส้นผ่านศูนย์กลางถึง 3 เมตร ก้านบัวยาว 7-8 เมตร วันที่ออกดอกวันแรกจะมีสีขาว แต่พอเข้าวันที่สองจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู ส่วนบัววิกตอเรีย สายพันธุ์อังกฤษ (Victoria cruziana) เป็นสายพันธุ์ที่มีขนาดเล็กกว่า คือมีเส้นผ่านศูนย์กลางราว 1.5 เมตร แต่มีขอบกระด้งสูงราว 1 คืบ ออกดอกในช่วงปลายฤดูร้อนต่อต้นฤดูฝนคือ ในเดือนพฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน

ดอกบัวกระด้งที่ได้รับการผสมพันธุ์อย่างสมบูรณ์แล้ว ดอกจะลอยอยู่บนผิวน้ำ และจะเปลี่ยนสภาพจากดอกเป็นฝักประมาณ 5-7 วัน หลังจากนั้น จะจมลงใต้น้ำนานประมาณ 3 สัปดาห์ เมื่อเมล็ดแก่ฝักจะลอยขึ้นมา โดยธรรมชาติ เมล็ดที่แยกจากฝักจะลอยไป และส่วนหนึ่งจะจมอยู่ก้นสระบัว เมล็ดบัวพักตัวพร้อมที่จะงอกเป็นต้นเมื่อเข้าหน้าร้อน ดร. ณ นพชัย ชาญศิลป์ แห่งภาควิชาพืชศาสตร์ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการปลูกบัว เคยกล่าวถึงการขยายพันธุ์บัวกระด้งว่า เมล็ดบัวกระด้งมีการพักตัวนานมาก ราว 7 เดือน เมล็ดบัวกระด้งจึงจะงอกให้เห็น หากต้องการเร่งความงอกสามารถทำได้โดยใช้มีดปลายแหลมเปิดเปลือกเมล็ดตรง operculum เมล็ดจะงอกได้ภายใน 1 สัปดาห์

เกษตรกรผู้ปลูกบัวกระด้งมักจะตัดฝักขึ้นมาหมักในภาชนะที่ใส่น้ำท่วมฝักนานประมาณ2สัปดาห์ เมื่อฝักเน่า เมล็ดบัวที่มีสารเจลาตินห่อหุ้มอยู่จะแยกตัวออกมา เมล็ดบัวกระด้งที่คุณภาพดีจะจมลงก้นภาชนะ จึงค่อยนำเมล็ดมาล้างกรอง แยกเมล็ดออกจากผงและหนาม เมล็ดบัวกระด้งจะมีสีเขียว ถ้าจะเก็บรักษาไว้ใช้ได้นานวันที่สุดทำได้ 2 วิธี คือ ใส่น้ำเก็บในภาชนะทึบที่แสงเข้าไม่ได้ หรือใส่ภาชนะแล้วกลบด้วยทรายหยาบที่ชื้น สามารถนำเก็บไว้ในตู้เย็นที่มีอุณหภูมิไม่เกิน 5 องศาเซลเซียส เก็บไว้ได้นานหลายปี ข้อควรระวัง อย่าตากเมล็ดบัวกระด้งให้แห้งเหมือนพืชอื่นๆ เพราะจะทำให้เมล็ดตายทั้งหมด หากต้องการใช้เมล็ดเพื่อเพาะต้นใหม่ นำเมล็ดเขียวที่เก็บไว้มาใส่ภาชนะที่มีน้ำลึกประมาณ 15-20 เซนติเมตร ตากแดดเพื่อเร่งการฟักตัว หลังจากนั้นประมาณ 3 สัปดาห์ ถึง 1 เดือน เมล็ดจะค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแก่ พร้อมที่จะนำไปเพาะได้

คุณโด่งจะเพาะขยายพันธุ์บัวกระด้ง โดยเริ่มจากนำโคลนหรือขี้เลนใต้สระบัวมาใส่ในอ่างที่เตรียมไว้ 2-3 ส่วน จากนั้นจะเกลี่ยผิวดินเลนให้เรียบเสมอกัน และเติมน้ำให้ท่วมผิวหน้าดิน พอให้ปริ่มน้ำ ประมาณ 1 เซนติเมตร หลังจากนั้นจะโรยเมล็ดบัวที่เตรียมเอาไว้ให้ทั่วอ่างบัว ตั้งทิ้งไว้กลางแจ้งและรักษาระดับน้ำให้คงที่เสมอ อย่าให้ขาดน้ำ รอจนกระทั่งเมล็ดบัวเริ่มงอก ใบโตขนาดใหญ่เท่าเหรียญ 10 บาท จึงค่อยแยก นำมาปลูกในสระ

การแยกปลูกบัววิกตอเรีย คุณโด่งบอกว่า ต้องระวังอย่าใช้มือดึงต้นบัว เพราะจะทำให้ก้านบัวบอบช้ำได้ ควรใช้มือแทงขี้เลนลงไปที่ระบบรากของบัว เวลาปลูกลงอ่างควรให้ต้นบัวอยู่กลางอ่างบัวพอดี อย่าให้ดินท่วมยอดอ่อน พอปลูกเสร็จ จึงเติมน้ำให้ท่วมอ่างบัวโดยรักษาระดับน้ำให้คงที่เสมอ และตั้งอ่างบัวในที่ร่มรำไร พอต้นบัวเริ่มโตจึงค่อยแยกปลูกลงสระน้ำ แต่ต้องดูใบบัวให้มีขนาดใหญ่เท่าแผ่นซีดี และมีใบครบ 3 ใบ เสียก่อน จึงค่อยย้ายไปปลูกในสระ

ทั้งนี้ คุณโด่งจะวิดน้ำออกจากสระให้แห้งก่อนจึงค่อยขุดหลุมปลูกบัว โดยให้มีระดับความลึกเท่ากับขนาดอ่างบัว จากนั้นเทตะแคงอ่างบัวกระด้ง เพื่อให้ต้นบัวไหลลงมาทั้งระบบราก พอบัวลงหลุมแล้ว นำขี้เลนกลบราก ระวังอย่าให้ขี้เลนท่วมยอดอ่อน เมื่อปลูกบัวเสร็จ ให้นำตาข่ายมาล้อมเพื่อป้องกันการกัดกินของหอย หากเจอหอยในสระก็ให้เก็บออกทันที คุณโด่งปล่อยน้ำเข้าสระน้ำ ให้ระดับน้ำแค่ปริ่มใบบัวก่อน หลังจากนั้น จึงค่อยๆ เพิ่มระดับน้ำในภายหลัง ให้สังเกตจากการยืดของก้านบัวอย่าให้น้ำท่วมใบบัว เติมน้ำลึก 50-60 เซนติเมตร ให้ตรึงเอาไว้อย่างนั้น จนก้านใบโตเท่านิ้วชี้

ทุกวันนี้ คุณโด่งขายเมล็ดพันธุ์บัวกระด้งให้กับลูกค้าทั่วไปในราคาไม่แพง หากสั่งซื้อขั้นต่ำ 100 เมล็ด จะขายในราคาเมล็ดละ 5 บาท หากสั่งซื้อ 500 เมล็ดขึ้นไป จะขายในราคาเมล็ดละ 4 บาท เมื่อสั่งซื้อมากตั้งแต่ 10,000 เมล็ดขึ้นไป ราคาขายก็ถูกลง เพียงเมล็ดละ 1 บาทเท่านั้น นอกจากนี้ คุณโด่งก็จำหน่ายต้นพันธุ์บัวกระด้ง ขายในราคาต้นละ 250 บาท สำหรับบัวกอใหญ่จะตัดใบออกหมด ขดก้านใส่กล่องโฟมเพื่อสะดวกต่อการขนส่ง ขายในราคาต้นละ 2,500 บาท

ส่วนบัวกระด้งขนาดกระถาง 16 นิ้ว ขายในราคาต้นละ 3,000 บาท หากลูกค้าสั่งซื้อพันธุ์บัวต้นใหญ่ที่มีขนาดใบกว้าง 1-1.50 เมตร ราคาต้นละ 5,000 บาท คุณโด่งจะบริการพิเศษไปปลูกบัวให้ถึงบ้านลูกค้าเลย ปัจจุบันวัดวาอารามต่างๆ ทั่วประเทศ สนใจสั่งซื้อบัวกระด้งยักษ์ไปปลูกประดับเพิ่มความสวยงามแก่สถานที่ต่างๆ เป็นจำนวนมาก สร้างรายได้ให้คุณโด่งไม่ต่ำกว่าเดือนละ 30,000 บาท หากผู้อ่านท่านใดสนใจ สามารถเข้าไปเยี่ยมชมสวนบัวกระด้งแห่งนี้ได้ที่ บ้านเลขที่ 280 หมู่ที่ 12 ตำบลหัวง้ม อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย หรือโทรศัพท์พูดคุยกับ คุณวีรศักดิ์ มหิตธิ หรือคุณโด่ง ที่เบอร์โทร. (083) 576-8057, (089) 943-0942 ได้ทุกวัน