มักจะพบเห็นกันอยู่เสมอ พวงมาลัยคล้องคอในงานที่มีผู้หลักผู้ใหญ่ หรือผู้มีชื่อเสียง เดินทางมาสู่กลุ่มชนที่ต้อนรับ ด้วยรักและศรัทธาของประชาชน พ่อยกแม่ยก หัวคะแนนที่คงเห็นภาพปีหน้า งานบวงสรวง เซ่นบูชา อีกสารพัดงาน พวงมาลัยพวงใหญ่ๆ ฝีมือการถักร้อยเจ้าประจำ มักใช้ดอกดาวเรืองกันเป็นส่วนใหญ่

ดาวเรือง เป็นไม้ดอกที่สวยงาม ใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง นอกจากทำพวงมาลัยแล้ว ใช้ทำดอกไม้แห้ง พวงหรีด เป็นไม้กระถางหรือไม้ถุง ประดับเวทีตกแต่งสถานที่งานพิธีต่างๆ เป็นวัตถุดิบส่งโรงงานอาหารสัตว์ ฯลฯ เป็นไม้ล้มลุก ปลูกกันอยู่ทั่วไป ปลูกง่าย ดูแลรักษาไม่ยากนัก มีแหล่งใหญ่ปลูกเพื่อการค้า เช่น นนทบุรี ปทุมธานี สุพรรณบุรี ชลบุรี นครราชสีมา อุบลราชธานี นครพนม พิษณุโลก เพชรบูรณ์ และที่อุตรดิตถ์

ดาวเรือง (Marigolds) ทางภาคเหนือเรียก ดอกคำปู้จู้ เมื่อก่อนมีพันธุ์ที่ปลูก เช่น พันธุ์ซอฟเวอเรน พันธุ์ทอริดอร์ พันธุ์ดับเบิลอีเกิ้ล เดี๋ยวนี้ก็มีพันธุ์บิ๊กดั๊ก พันธุ์ศรีสุพรรณ ซึ่งอายุตั้งแต่ปลูกถึงดอกบานเต็มที่ ถ้าเวลาเป็นวันสั้นกลางวันน้อยกว่ากลางคืน เช่น หน้าหนาว อายุการบานดอก ประมาณ 50-55 วัน วันยาว เช่น หน้าร้อน อายุการให้ดอก ประมาณ 65-75 วัน ความสูงของต้น หน้าหนาววันสั้นต้นเตี้ย แค่ 25-40 เซนติเมตร หน้าร้อนวันยาวสูงมากหน่อย

แต่ดาวเรืองพันธุ์พื้นเมืองที่ปลูกกันตามรั้วบ้าน วัดวาอารามหลายที่ อาจเป็นพันธุ์ดีประเภทพันธุ์ไม้ตัดดอกมาก่อน แต่มาเจอปลูกแบบบ้านๆ ปลูกทิ้งปลูกขว้าง บางที่ก็เอาเมล็ดจากดอกแก่ๆ แห้งแล้วมาโรย หรือบางที่ก็ปล่อยให้บานดอกจนแก่แห้ง ร่วงอยู่แถวนั้น ได้น้ำ ได้ความชื้น มีอายุพอดี ก็งอกเป็นต้นใหม่ จากพันธุ์ต้นเตี้ย ดอกใหญ่ เป็นพันธุ์ต้นสูง ดอกเล็ก โตไม่สม่ำเสมอ ดอกดก แกร่งทนมีดอกนาน แต่ค่อยๆ ทยอยบาน บานดอกที คุณยายเก็บไปวัดได้หลายวันพระเลย ถ้าบ้านใครมีต้นดาวเรือง และมีคุณยาย บอกคุณยายด้วย เก็บดอกดาวเรืองไปไหว้พระ ให้เก็บดอกแก่ๆ พอที่ไหว้พระแล้ว จะแห้งใช้ทำพันธุ์ต่ออายุได้ ลูกหลานได้บุญด้วย เอาไปหว่านเป็นต้นใหม่ได้ครับ

การปลูกดาวเรือง เพาะกล้าในกระบะ สมัยนี้มีถาดเพาะเมล็ดพันธุ์ขาย เรียกถาดหลุม หรือถาดปีโป้ เป็นการเพาะแบบประณีต วัสดุเพาะใช้แกลบดำดีมาก เพราะแกลบดำได้ผ่านการเผาไหม้ ฆ่าเชื้อโรคแล้ว กระบะเพาะที่ลงเมล็ดดาวเรืองแล้ว ควรใส่ถุงหรือกระโจม จะช่วยควบคุมอุณหภูมิ กระตุ้นการงอก และป้องกันศัตรูเข้าทำลาย ใช้เวลา 7-10 วันก็ย้ายลงปลูกที่แปลง หรือลงถุงดิน ขนาด 3×4 หรือ 3×7 นิ้ว เพื่อเตรียมย้ายไปปลูก เป็นการชำหรืออนุบาลให้ต้นกล้าตั้งตัวได้ หรือถ้าลงแปลงปลูกเลย ต้องเตรียมดิน ขุดพรวนขึ้นแปลง กว้าง 1 เมตร ปลูกระยะ 30×30 เซนติเมตร จะได้ 3 แถว ระยะห่างต้น 30 เซนติเมตร หลุมลึก 15 เซนติเมตร จะได้แปลงที่ต้นแน่น ตารางเมตรละ 9 ต้น หรือจะปลูกระยะห่างกว่านี้ก็ได้ ปลูกประดับ ควรปลูกเป็นกลุ่ม ให้ดูสวยงาม แต่ต้องเตรียมดินปลูก โดยใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก และควรรองก้นหลุมด้วย แต่ถ้าย้ายลงถุงเล็กอนุบาลก่อนจะดี เพราะดินที่ลงถุงเป็นดินที่ผสมปุ๋ยอินทรีย์ไว้ดีบางส่วนแล้ว ต้นกล้าก็มีเวลาตั้งตัว สะดวกต่อการเคลื่อนย้ายไปหาที่ปลูก การย้ายต้นกล้าจากกระบะเพาะ ลงแปลงปลูกหรือลงถุง เวลาถอนต้องให้วัสดุเพาะ ติดรากกล้าดาวเรืองด้วย รากจะได้ไม่กระทบกระเทือนเวลาลงดินที่แปลงหรือที่ถุงอนุบาล รดน้ำเช้าเย็น 7 วัน ต้นดาวเรืองจะตั้งตัวได้

อายุปลูก 15 วัน ถ้าจะให้ดี ให้ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 นิดหน่อย ต้องโรยให้ห่างต้น สัก 10 เซนติเมตร อายุ 21-25 วัน ดาวเรืองจะเริ่มมีใบจริง 4 คู่ และใบยอด 2 คู่ 2 อย่างที่ต้องทำคือ อย่างแรก ให้ปุ๋ยอีกครั้ง ใช้สูตร 12-24-12 นิดหน่อย ใส่ห่างโคนต้น 10 เซนติเมตร เช่นกัน อย่าลืมเมื่อใส่ปุ๋ยต้องรดน้ำด้วย อย่างที่สอง ที่ต้องทำช่วงนี้คือ การปลิดยอดทิ้ง เพื่อให้ดาวเรืองมีกิ่ง แตกกิ่งใหม่ หลังปลิดยอด 5-7 วัน ดาวเรืองจะสร้างตาข้าง และแตกกิ่งใหม่ อายุ 40-45 วัน จะเริ่มออกดอกเล็กๆ ถ้าปลายยอดจะออกดอกเล็กเท่าเมล็ดข้าวโพด ดอกข้างกิ่งจะเท่าเมล็ดถั่วเขียว หลังจากนั้นก็เลือกเอาตามใจว่าจะเอาไว้ให้บานทั้งหมด หรือจะเอาดอกใหญ่อย่างเดียว หรือจะเอาดอกเล็กๆ เป็นพุ่มสวยๆ สม่ำเสมอ ตัดสินใจอยู่ที่ประโยชน์ ความต้องการจะใช้ ปลูกเอาดอกใหญ่ขาย ก็ปลิดดอกเล็กทิ้ง วิธีการปลูกเพื่อการค้า เขาจะเหลือไว้แต่ดอกใหญ่ปลายยอด ซึ่งโดยประมาณ ดาวเรือง 1 ต้น จะมีกิ่ง 10 กิ่ง ก็มีดอกใหญ่ปลายยอด 10 ดอก

การให้ดอกดาวเรือง ประมาณ 60-65 วัน จะบานสะพรั่ง ขึ้นกับช่วงเวลาที่ปลูก วันสั้น วันยาว อย่างที่เอ่ยถึงตอนต้นนั่นแหละ สำหรับดาวเรืองพันธุ์พื้นเมืองบ้านเรา แนะนำให้ปลูกห่างๆ ระยะห่างต้นสัก 45 เซนติเมตร เพราะต้นเขาจะสูง พุ่มใหญ่ ยิ่งคุณยายเด็ดดอก โดยเด็ดก้านดอกและยอดติดใบยอดไปด้วย ดาวเรืองจะแตกกิ่งใหม่เรื่อยๆ ก็อยู่ให้ดอกหลายเดือน พยายามจะมีดอกแก่แพร่ลูกหลาน ยายก็เด็ดไปไหว้พระก่อนซะแล้ว ออกดอกใหม่เรื่อยๆ เป็นเดือนๆ ติดดอกเล็กดอกน้อยนานมาก