ผมมีโอกาสได้เดินทางไปกับการท่องเที่ยวภาคตะวันออก ไปสำรวจเส้นทางท่องเที่ยว โครงการเที่ยววันธรรมดา  ที่ระยองและจันทบุรี

การเดินทางครั้งนี้เจ้าหน้าที่ได้พาผมกับคณะสื่อมวลชนไปยังแหล่งท่องเที่ยวใหม่ๆ หลายแห่ง แหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจกลายเป็นชุมชนทะเลน้อย  อำเภอแกลง จังหวัดระยอง

ที่น่าสนใจก็เพราะได้ไปเห็นการประกอบอาชีพของคนในชุมชน ที่มีชื่อเสียงหลายอย่างมาก เช่น ปลูกกล้วยน้ำว้า 3 น้ำ  ที่มีรสชาติหวานมันยังกับไม่ใช่กล้วย

นอกจากนี้ก็มีการทำปลาเค็ม  กะปิ  น้ำปลา  และผลิตภัณฑ์งานฝีมือพวกจักสาน แต่ที่น่าสนใจกว่าใครเพื่อนก็เห็นจะเป็นการปลูกผักกระชับ ซึ่งมีแห่งเดียวในประเทศไทย

แค่ชื่อของผักว่ากระชับก็น่าสนใจแล้ว

หลังจากชมและดูงานอย่างอื่นๆ ครบถ้วน  เจ้าภาพได้เลี้ยงอาหารกลางวัน โดยมีผักกระชับเป็นหลัก เช่น  แกงส้มผักกระชับ  ยำผักกระชับ  ผักกระชับผัดน้ำมันหอย และผักกระชับสดจิ้มน้ำพริกกะปิ ทุกคนกินผักกระชับกันอย่างเอร็ดอร่อยโดยเฉพาะผมชอบเป็นพิเศษเพราะรสชาติดีเหลือเกิน

ลักษณะของผักกระชับ ถ้าดูเผินๆ จะเหมือนกับผักที่เพาะจากเมล็ดทานตะวัน รสชาติและคุณค่าของผักทั้งสองชนิดนี้อาจใกล้เคียงกัน  เช่น ลดความดัน  ลดไขมันในเส้นเลือด แต่สำหรับผักกระชับที่ทำให้ผู้เพาะผักกระชับขายได้ดี

 

ผักกระชับมีหน้าตาอย่างไร ขอผู้อ่านและไม่ได้อ่านดูจากภาพประกอบก็แล้วกัน

วันนั้นผมอร่อยลิ้นอย่างเดียวไม่พอขอตามไปที่บ้านของคนเพาะผักกระชับขายด้วย  จึงได้รู้ได้เห็นของจริงพร้อมได้รับคำอธิบายจากนาย ประสาน ถวิล อายุ 51 ปี ซึ่งเป็นเจ้าของกิจการคร่าวๆ ว่า

การปลูกผักกระชับจะต้องเริ่มต้นด้วยการปลูกต้นเพื่อเอาผลหรือเอาเมล็ดของมันก่อน  ก่อนนำเมล็ดมาเพาะเป็นผัก โดยปลูกต้นกระชับลงในนาข้าว หลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว ตั้งแต่หยอดเมล็ด จนเก็บผล ต้องใช้เวลาประมาณ 4 เดือนได้เมล็ดกระชับแล้วต้องเอามาแช่น้ำ นานถึง 3 เดือนจนเปลือกเมล็ดแตกฉีก

จากนั้นนำเมล็ดขึ้นมาเพาะโดยฝังกลบลงในดินที่เตรียมไว้ เป็นดินร่วน  ฝังเสร็จให้ใช้ทรายโรยอีกครั้ง สถานที่เพาะควรอยู่ในที่ร่มมีหลังคา  เพราะถ้าอยู่กลางแจ้งอาจมีนกมากินได้  อีกทั้งถ้าถูกฝนใบอ่อนที่งอกออกมาจะเน่าเสียก่อน รดน้ำให้เมล็ดเพียงครั้งเดียวในวันเพาะ   จากนั้นมันก็เริ่มงอก ใช้เวลาเพียง 7 วันงอกขึ้นมาเป็นต้น ผลิใบ แล้วค่อยๆงอกงามขึ้น จนมีต้นสูงประมาณ 6 นิ้วก็เก็บมากินมาจำหน่ายได้แล้ว

 

เจ้าของโรงเพาะผักกระชับบอกว่าที่หมู่บ้านทะเลน้อยมีคนทำอาชีพนี้ 13 ครัวเรือน

ทำเท่าไรก็ขายได้หมด เพราะมีทั้งพ่อค้าและแม่ค้ามารับซื้อไปขายต่อ  แต่ถ้าต้องการขายให้ได้ราคาดีก็จะนำผักกระชับไปขายที่ตลาดในอำเภอแกลงเอง ปกติราคาขายกิโลกรัมละ 100 บาท แต่บางเดือนถ้าผักกระชับออกน้อย ก็ขึ้นไปถึง 200 บาทก็มี

เมื่อเราอยากจะรู้ถึงถึงความเป็นมาของผักกระชับ  และทำไมเจ้าของโรงเพาะรายนี้ ซึ่งหันมามีอาชีพเพาะผักกระชับขาย นายประสานเจ้าของโรงเพาะผักกระชับ จึงเล่าให้ฟังค่อนข้างยาว  แต่ผมขอนำมาสรุปสั้นๆ ได้ว่า

ผักกระชับมีขึ้นที่บ้านทะเลน้อยนานแล้ว  ต้นกระชับจะงอกตามธรรมชาติอยู่ตามทุ่งนาและที่ดินที่ไม่มีน้ำขังชาวนาจะถอนต้นกระชับซึ่งมีเมล็ดเต็มต้นทิ้งไว้ตามคูคลอง เมล็ดบางส่วนที่หลุดจากขั้วและฝังในดินก็จะงอกขึ้น มีคนนำมากินปรากฏว่าอร่อยโดยเฉพาะใช้จิ้มน้ำพริกกะปิ

จากนั้นทำให้ชาวนาบางคนแทนที่จะถอนต้นกระชับทิ้งลงคูคลองทั้งต้นทั้งเมล็ดเหมือนเคย  ก็เอาแต่เมล็ดมาเพาะโดยฝังดินไว้ที่บ้าน  แล้วก็ได้พัฒนาการเพาะมาจนถึงวันนี้เนื่องจากผักกระชับมีรสชาติอร่อย  จึงทำให้มีคนเพาะผักกระชับมากขึ้นเรื่อยๆ  จากเพาะกินก็เพาะขายมีคนถิ่นอื่น โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวพากันสนใจผักกระชับ  วัดจากเวลามาที่บ้านทะเลน้อยจะต้องถามหาซื้อฝักกระชับ

สำหรับนายประสาน ถวิล นั้น  เดิมมีอาชีพหลักทำนา โดยปลูกผักกระชับเป็นอาชีพเสริมทว่าในปัจจุบันการปลูกผักกระชับกลายเป็นอาชีพหลัก  ทำนาเป็นอาชีพเสริม  สลับกัน

แต่นายประสานบอกว่า ถึงอย่างไรก็ต้องทำนา เลิกไม่ได้ เพราะจะต้องใช้เนื้อที่นาปลูกต้นกระชับไว้เอาเมล็ดมาเพาะเป็นผักกระชับนั่นเอง สำหรับนักท่องเที่ยวผู้ใดต้องการซื้อผักกระชับไว้กินหรือเป็นของฝากให้ไปหาซื้อโดยตรงได้ที่บ้านเลขที่ 94 หมู่  6  ตำบลทางเกวียน  อำเภอแกลง  จังหวัดระยอง หากไปไม่ถูกโทรศัพท์ถามได้ที่  081 983 1325

หรือจะแวะซื้อที่ตลาดสดที่อำเภอแกลงก็ไม่ถือว่าผิดกติกาแต่ประการใด