สี่มุมเมือง เปลี่ยนขยะอินทรีย์ในตลาด เป็นอาหารสัตว์ ช่วยเกษตรกร ลดต้นทุน

ในช่วงที่ผ่านมา ต้นทุนอาหารสัตว์ มีการปรับเพิ่มสูงขึ้น ด้วยหลายปัจจัย เช่น ข้าวโพด เมื่อก่อนกิโลกรัมละ 6-8 บาท ขณะนี้ 11-12 บาทต่อกิโลกรัม ส่วนข้าวสาลี ก็มีราคาปรับสูงเช่นกัน เพราะแหล่งผลิตข้าวสาลีรายใหญ่ของโลกคือ ยูเครน กำลังอยู่ในภาวะสงครามกับรัสเซีย

ลองมาดูแนวคิดการเปลี่ยนขยะอินทรีย์ ในสี่มุมเมือง สู่อาหารโคและอาหารปลา สามารถช่วยเกษตรกรลดต้นทุนค่าอาหารสัตว์ได้หลายบาท และเป็นแนวทางให้ตลาดอื่นๆ นำไปปรับใช้ในช่วงนี้

“สี่มุมเมือง” เป็นตลาดค้าส่งผักผลไม้ ที่เผชิญปัญหาใหญ่ คือการกำจัดขยะ 230 ตันต่อวัน ทำให้มีภาระต้นทุนฝังกลบกำจัดขยะ สูงถึงปีละ 35 ล้านบาท โดยตลาดได้ทำการเปลี่ยนขยะอินทรีย์ เป็นอาหารสัตว์ จนสามารถลดต้นทุนการกำจัดขยะได้มากถึงปีละ 4 ล้านบาท และสร้างรายได้เพิ่ม

นอกจากนี้ ยังช่วยให้ผู้ประกอบการ บ่อปลา ฟาร์มโค ประหยัดต้นทุน ได้อาหารสัตว์คุณภาพดี 100 เปอร์เซ็นต์ ไม่ปนเปื้อนขยะอื่นๆ สามารถนำไปให้เป็นอาหารสัตว์ได้เลย อีกทั้งยังช่วยสร้างวินัย การร่วมแรงร่วมใจจากพ่อค้าแม่ค้าในตลาด ตั้งแต่ขั้นตอนการคัดแยกขยะ ไปจนถึงการรักษาสิ่งแวดล้อมในระยะยาว ด้วยแนวคิด Zero Waste อีกด้วย

ขั้นตอนคัดแยกขยะ

ในการคัดแยกขยะ แต่ละตลาดจะมีถังสำหรับทิ้งขยะตามประเภท โดยมีกำหนดเวลาเข้าไปเก็บขยะ เมื่อเก็บมาแล้ว จะนำไปคัดแยกสิ่งที่ปนออกมา เช่น ถุงพลาสติก หรือขยะอื่นๆ เพื่อให้ได้วัตถุดิบ 100 เปอร์เซ็นต์ ได้แก่ เปลือกข้าวโพด ข้าวโพดตกเกรด เปลือกขนุน ขนุนตกเกรด จุกสับปะรด สับปะรดตกเกรด ใบผักกะหล่ำปลี ผักกาดขาว และผักตกเกรด คำว่าตกเกรดในที่นี้ คือ สินค้าไม่สวย ไม่สามารถจำหน่ายได้ แต่ยังรับประทานได้ โดยไม่เสียคุณค่าทางอาหาร

จากนั้น ใบผักกะหล่ำปลี ใบผักกาดขาว และผักตกเกรด จะถูกแยกไปเตรียมจำหน่ายให้ผู้ประกอบการบ่อปลา ส่วนเปลือกข้าวโพด ข้าวโพดตกเกรด เปลือกขนุน ขนุนตกเกรด จุกสับปะรด สับปะรดตกเกรด จะนำไปสับหยาบรวมกันตามสัดส่วนที่ฟาร์มต้องการ

อาทิ บางฟาร์มต้องการแค่เปลือกข้าวโพด ข้าวโพดตกเกรด เนื่องจากต้องนำไปสต๊อก ทำให้เก็บไว้ได้นาน บางฟาร์มต้องการเปลือกข้าวโพด ข้าวโพดตกเกรด เปลือกขนุน ขนุนตกเกรด จุกสับปะรด สับปะรดตกเกรด รวมกัน เนื่องจากมีกลิ่นหอม ทำให้โคกินได้มากขึ้นเพื่อทำน้ำหนัก เป็นต้น

ปริมาณอาหารสัตว์

ปัจจุบัน ตลาดสี่มุมเมือง มีปริมาณอาหารโค จากเปลือกข้าวโพด ข้าวโพดตกเกรด เปลือกขนุน ขนุนตกเกรด จุกสับปะรด สับปะรดตกเกรด วันละ 18 ตัน ปริมาณการขาย 18 ตันต่อวัน จำหน่ายให้ลูกค้าทั้งหมด 17 ราย แบ่งเป็น ฟาร์มใหญ่ 1 ราย เกษตรกรเลี้ยงโค 16 ราย ในจังหวัดกาญจนบุรี, สระบุรี, นครราชสีมา, ราชบุรี, ประจวบคีรีขันธ์ และปทุมธานี ราคาขาย หากบริษัทจัดส่งให้ 0.92 บาทต่อกิโลกรัม หากลูกค้ามารับเอง 0.82 บาทต่อกิโลกรัม

ส่วนอาหารปลา จากเศษใบผัก ไม่ว่าจะเป็น ผักกะหล่ำปลี ผักกาดขาว และผักตกเกรด มีปริมาณการขาย 40 ตันต่อวัน จำหน่ายให้ลูกค้า 44 ราย แบ่งเป็น รายใหญ่ 4 ราย รายย่อย 40 ราย ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา, ปทุมธานี, ปราจีนบุรี, นครนายก, นครปฐม และฉะเชิงเทรา ราคาขาย บริษัทจัดส่ง 0.32 บาทต่อกิโลกรัม ถ้าลูกค้ามารับเอง 0.18 บาทต่อกิโลกรัม อ้างอิงข้อมูลทั้งหมด ณ เดือนกุมภาพันธ์ 2565

ช่วยเกษตรกร ลดต้นทุน 

คุณนิคม ฟาร์มผู้รับซื้ออาหารโค จากจังหวัดสระบุรี เผยว่า เดิมทีใช้อาหารข้นผสมฟาง ปัจจุบันเปลี่ยนมารับอาหารโคจากสี่มุมเมือง นำไปผสมเอง โดยใช้รำและกากเบียร์ ตามสูตร TMR ซึ่งโคกินได้อิ่มกว่า และโตเร็วกว่า ที่สำคัญ ช่วยให้ต้นทุนค่าอาหารโคลดลง ประมาณ 10%

ด้าน คุณวาสนา ฟาร์มจากอำเภอปากช่อง บอกว่า ก่อนหน้านี้ใช้หญ้าเนเปียร์ผสมต้นข้าวโพด ทำให้มีค่าใช้จ่ายในการปลูกหญ้าเนเปียร์ แต่เมื่อได้เปลี่ยนมาใช้อาหารโคจากสี่มุมเมือง ทำให้ต้นทุนค่าอาหารโคลดลง ประมาณ 10-15%

ส่วนฟาร์มผู้รับซื้ออาหารปลา คุณบุญส่ง จากจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เผยว่า ต้นทุนค่าอาหารลดลงประมาณ 15-20% แต่ก็เป็นบางช่วงเท่านั้น เนื่องจากทางบ่อมีการใช้อาหารหลายอย่างหมุนเวียนกัน แต่สำหรับเศษใบผัก เป็นอาหารอย่างหนึ่งที่สามารถใช้ทดแทนเวลาอาหารชนิดอื่นขาดได้ และใบผักจากสี่มุมเมืองค่อนข้างสดใหม่ ทำให้ปลากินแล้วโตเร็ว

เช่นเดียวกับ คุณธงชัย ฟาร์มในจังหวัดนครปฐม เผยว่า ต้นทุนอาหารปลาลดลงโดยรวม 20% และที่สำคัญ ช่วยประหยัดแรงงานคนในการคัดแยก เพราะสี่มุมเมืองคัดมาเฉพาะใบผัก สามารถให้ปลาได้เลย

หากเกษตรกรท่านใดสนใจ สามารถติดต่อฝ่ายขายได้ที่เบอร์ 095-953-9223

จุรินทร์ สั่ง ดูต้นทุนอาหารสัตว์ ลดผลกระทบ จากสงคราม รัสเซีย-ยูเครน