พามารู้จัก “ต้นรวงผึ้ง” ไม้หอมไทยแท้ ต้นไม้ประจำรัชกาลที่10 พฤกษาองค์ราชัน

ต้นรวงผึ้ง มีชื่อเรียกอื่นๆ ทางเหนือ เรียก ดอกน้ำผึ้ง กรุงเทพฯ เรียก สายน้ำผึ้ง มีชื่อสามัญว่า Yellow Star อยู่ในวงศ์ Tiliaceae มีชื่อวิทยาศาสตร์ Schoutenia glomerata King ssp.peregrina Rockm. เป็นพรรณไม้ไทยอันทรงคุณค่า เนื่องจากเป็นต้นไม้ประจำพระองค์ รัชกาลที่ 10 เนื่องจากออกดอกในช่วงเดือนพระราชสมภพ ดอกสีเหลืองอร่ามโดดเด่น ส่งกลิ่นหอมชื่นใจ ปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ ในลักษณะต้นสูงใหญ่ ให้ดอกสีสันสวยงาม ยามแหงนมองขึ้น เห็นดอกสีเหลืองอร่ามกระจายดั่งดวงดาวประกายแสงเหลืองทองบนฟากฟ้าแดนสรวง ดังชื่อสามัญที่เรียกว่า Yellow Star

ต้นรวงผึ้ง จัดอยู่ในกลุ่มต้นไม้ขนาดเล็ก สูง 6-8 เมตร แตกกิ่งก้านจำนวนมาก แต่ละกิ่งก้านแข็งแรง มีเรือนยอดเป็นพุ่มกลมทึบ เปลือกสีน้ำตาลปนขาว ใบเป็นชนิดใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับรูปรี แกมขอบขนาน มีส่วนกว้างไม่เกิน 3 เซนติเมตร แต่ความยาวใบสมบูรณ์ ยาวถึง 10 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสังเกตจะมองเห็นว่าเบี้ยว มีเส้นใบออกจากโคนใบ ใบสีเขียวแก่ แต่ใต้ใบเป็นสีอ่อน และเป็นเกล็ดเล็กๆ รวมทั้งก้านใบมีขน

ช่อดอกมีสีเหลืองเข้ม เหมือนทองเหลืองใหม่ๆ ออกช่อเป็นกระจุกแน่นตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ส่วนของกลีบเลี้ยงมีโคนเชื่อมกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก คล้ายรูปดาว ไม่มีกลีบดอก แต่เมื่อดอกย่อยบานจะบานอยู่ได้นาน พร้อมทั้งมีกลิ่นหอมอ่อนๆ แม้ว่าฤดูดอกบานของแต่ละต้นจะไม่พร้อมกัน เพราะขึ้นอยู่กับสภาพแต่ละภูมิประเทศและภูมิอากาศ รวมทั้งมีอิทธิพลของความชื้นจากสภาพดินได้ด้วยเช่นกัน เมื่อออกดอกจะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ตลอดวัน บานได้นานกว่า 7-10 วัน ยามดอกบานพร้อมกันทั้งต้น จะดูสวยงามเหลืองอร่ามตาระรวยกลิ่นหอมชื่นใจ

ในสภาพนิเวศวิทยา ต้นรวงผึ้งจัดเป็นไม้กลางแจ้ง เติบโตได้ในสภาพแล้ง ไม่มีน้ำขัง จึงจะมีดอกดกสีเหลืองเต็มต้น แต่ถ้าหากเป็นพื้นที่ชื้นแฉะมีน้ำขัง ก็อาจจะออกดอกประปราย ในระยะติดดอกโดยปกติจะอยู่ในช่วงระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงเดือนสิงหาคม เมื่อดอกพัฒนาเป็นผล จะมีผลแห้งทรงกลม มีขน ไม่ปริแตก ผลเล็กๆ ขนาด 0.5-1.0 เซนติเมตร

สำหรับการขยายพันธุ์และปลูกเลี้ยง ใช้วิธีตอนกิ่งและปักชำกิ่ง หรือใช้การเพาะเมล็ดก็ได้ การตอนกิ่งจะเป็นวิธีที่เหมาะสม แต่อาจจะต้องใช้ฮอร์โมนในการเร่งรากจึงจะได้ผลดี การตอนกิ่ง ซึ่งรากจะออกได้ในเวลาเพียง 1 เดือน สามารถปลูกให้ออกดอกได้ในกระถาง ปลูกเลี้ยงง่าย ทนทาน ชอบดินร่วน ระบายน้ำได้ดี ชอบพื้นที่แสงแดดส่องถึง หรือแดดจัด เป็นไม้พุ่มใหญ่แผ่กิ่งก้านให้ร่มเงาได้ดี

ในช่วงที่ต้นรวงผึ้งออกดอกเหลืองสะพรั่งเต็มต้น ในแต่ละช่วงฤดูกาล จะมีผึ้งจำนวนมากบินว่อนรอบพุ่มต้นรอบช่อดอก และดูดกินน้ำหวานจากดอก ผู้คนที่กลัวผึ้งต่อยจึงไม่ค่อยนิยมปลูกไว้ใกล้ตัวบ้านมากนัก เพราะจำนวนผึ้งเมื่อบินตอมดอก เป็นกระจุก บินพร้อมกันเป็นกลุ่มใหญ่ ได้ยินเสียงหึ่ง…ตลอดเวลา รวมทั้งเมื่อลมพัดกิ่งใบดอกแกว่ง ผึ้งก็แตกตื่นบินกระจายพร้อมกัน ทำให้เกิดความกังวลจากผึ้งต่อย แต่ถ้าสำหรับผู้ที่ไม่กลัว จะมองเห็นเป็นภาพธรรมชาติระหว่างดอกรวงผึ้งสีเหลืองเข้ม มีแสงแดดส่องเป็นประกายเกสร และฝูงผึ้งบินว่อนสวยงาม