ที่จริง บาหลี เป็นเกาะที่มีเรื่องราวโดดเด่นน่าสนใจมากไปกว่าทะเลสวย ภูเขางาม เพราะเกาะนี้เป็นเกาะที่มีอิทธิพลฮินดู ในขณะที่พื้นที่ส่วนอื่นของอินโดนีเซียเป็นมุสลิม นอกจากนั้นบาหลียังเป็นฮินดูที่เคร่งครัด ขณะที่นักท่องเที่ยวก็สามารถใช้ชีวิตเสรีได้ ในพื้นที่ริมทะเล แต่ในศาสนสถานต่างๆ นั้น ชาวบาหลียังคงเคร่งครัดกับธรรมเนียมประเพณีปฏิบัติที่สืบเนื่องกันมายาวนาน และเรียกร้องให้นักท่องเที่ยวปฏิบัติตาม เขาเคร่งครัดได้มากกว่าคนไทย

อูบุด เป็นเมืองเล็กๆ หรือเรียกอีกอย่างว่าย่านเล็กๆ ของบาหลี และก็น่าจะเป็นย่านที่มีคนรู้จักมากที่สุดของบาหลี แม้จะไม่ติดทะเล แถมยังอยู่กลางเกาะ เหมือนจะไม่น่าสนใจ แต่อูบุด กลับเป็นเพชรเม็ดใหญ่ยอดมงกุฎ

อูบุด (Ubud) เป็นคำที่มาจากคำว่า “อูบัด” ในภาษาบาหลี แปลว่า ยา เป็นคำเรียกพืชที่ขึ้นใกล้แม่น้ำจัมปูฮัน ซึ่งมีสรรพคุณรักษาโรค

เมืองเล็กกลางเกาะบาหลีแห่งนี้ เป็นจุดหมายปลายทางของนักเดินทางเสมอมา เป็นศูนย์กลางของแรงบันดาลใจ และวิถีชีวิตที่สุนทรี นอกจากอูบุด จะเป็นเมืองที่สวยงามด้วยวิวทิวทัศน์แล้ว ยังได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งศิลปวัฒนธรรมของเกาะ

อูบุด ตั้งอยู่ตอนกลางของเกาะ เป็นหัวใจของการท่องเที่ยวบาหลี มีทั้งรีสอร์ตหรูหราไปจนถึงเกสต์เฮ้าส์และโฮมสเตย์ราคาคืนละไม่กี่เหรียญ

ทุกปีจะมีการจัดการชุมนุมนักเขียน กวี ขึ้นที่เมืองนี้ โดยจัดขึ้นประจำทุกปี จัดมา 15 ปีแล้ว คือเขาหมายจะให้คนรู้จักบาหลีมากกว่าทะเล กับวัดฮินดู หรือรู้จักอูบุด มากกว่าเป็นย่านซื้องานศิลปะและของที่ระลึก

เมืองนี้คือแหล่งรวมงานศิลปะทุกประเภท ตั้งแต่โบราณสถาน วัดวาอาราม ศูนย์หัตถกรรม การแสดง สวรรค์ของผู้คนที่หลงใหลธรรมชาติและความใฝ่ฝันในวิจิตรศิลป์ และผู้แสวงหาแรงบันดาลใจจากสภาพแวดล้อม ทั้งนี้ รวมถึงชาวต่างถิ่น และชาวยุโรปที่เข้ามาลงหลักปักฐานในอูบุด ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา

ทั้งเมือง มีร้านขายของพื้นเมืองอยู่เต็มไปหมด รีสอร์ตเล็กๆ หลายแห่งนิยมสร้างอยู่ตามนาขั้นบันได ร่มครึ้มเขียวขจีตลอดทั้งปี อูบุด จึงร่มรื่น สงบไม่เคยแปรเปลี่ยน แม้จะมีมอเตอร์ไซค์แว้นไปมาอยู่บ้าง

ตลาดเช้าของอูบุดนั้นน่ารัก เฉพาะอย่างยิ่งเมื่อปราศจากนักท่องเที่ยว การได้สำรวจตลาดสดในยามเช้าเป็นความประทับใจยิ่ง เต็มไปด้วยชีวิตชีวาสะท้อนชีวิตผู้คนดีที่สุด ตลาดอยู่ถนนเส้นหลักตรงข้ามกับวังเก่าเมืองอูบุด ซึ่งก็เป็นสถานที่ที่ทุกคนรอจะได้เห็น

พ่อค้าแม่ค้าจะนำผลผลิตของตนมาวางขายอย่างง่ายๆ ชาวเมืองส่วนใหญ่ออกมาจับจ่ายซื้อหาอาหาร เป็นอาหารเช้า เป็นตลาดที่ไม่เต็มรูปแบบนัก เพราะที่แท้มันเป็นบริเวณเล็กๆ ประกอบไปด้วยแผงขายสินค้าหลากหลาย ตั้งเรียงกันเป็นแถว ทั้งบนพื้นดินและบนแคร่ไม้ไผ่ เต็มพื้นที่แล้วกระจายกันไปในซอยเล็กๆ สินค้าพื้นเมือง ผลไม้ป่า เห็ด ผักตามฤดูกาล อาหารนานาสารพัน

รวมทั้ง “ชานัง” อันเป็นกระทงดอกไม้ใบน้อย ที่สตรีบาหลีประดิษฐ์ขึ้นจากใบมะพร้าวอ่อน ประดับด้วยดอกไม้หลากสีหลายชนิด มีข้าว มีขนม อย่างละเล็กละน้อย ตั้งไว้เพื่อบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของตน

ดอกไม้ที่ชาวบาหลีจะซื้อหาไปบูชาทวยเทพตามวัดวาอารามนี้ นอกจากดอกลั่นทมแล้ว มีดอกกระดังงา ดาวเรือง เฟื่องฟ้า ชงโค จำปี ไฮเดรนเยีย และอื่นๆ หลากชนิด วางใส่กระบุงคละสีสวยงาม เวลาขายก็หยิบใส่กระทงใบตองง่ายๆ แต่งาม

หากชอบอาหารพื้นเมืองบาหลี มาที่ตลาดเช้าจะไม่ผิดหวัง เครื่องเทศ สมุนไพร และเครื่องปรุงหลากหลายน่าตื่นเต้น

เขาขายลูกหมูย่าง ที่ภายในตัวลูกหมูยัดไส้ด้วยสมุนไพรและเครื่องเทศสับละเอียด ผิวหนังชโลมด้วยขมิ้นเจือจาง ก่อนจะนำไปย่างด้วยเตาถ่านให้หนังหมูกรอบ แต่เนื้อด้านในนุ่มเนียนลิ้น ทานกับผักนึ่งปรุงรสและข้าวสวยร้อนๆ สะเต๊ะในตลาดก็อร่อยดี มีขนมครกอินโดฯ ด้วย อร่อยทุกอย่าง

ซื้อของในตลาดไม่ค่อยมีปัญหา เพราะพ่อค้าแม่ค้าชาวบ้านเขาน่ารัก แต่ถ้าจะช็อปปิ้งตามร้านรวงขายของที่ระลึก ต้องทำใจในเรื่องต่อรองราคาให้มาก นะจะบอกให้

เขาว่ากันว่า อูบุด เป็นเชียงใหม่ของบาหลี บางคนว่าเป็นปายของบาหลี ฉันก็ว่าอารมณ์นั้นถูกต้อง เดินถนนสายไหนก็มีแต่งานศิลปะ ของที่ระลึก หัตถกรรม แต่ดีกว่าที่เดินจากอูบุด ไม่นานก็เจอชายทะเลสวย

อูบุด เหมือนเชียงใหม่อย่างหนึ่งที่ชัดเจนสำหรับฉันคือ เรายังเห็นคนรุ่นเก่านุ่งห่ม ใช้ชีวิตตามครรลองเดิม ผู้หญิงสูงวัยใส่ผ้าถุง เอาขนมนมเนยทูนหัวเข้าไปในศาสนสถาน เหมือนแม่หญิงเชียงใหม่ใส่ซิ่นอุ้มขันดอกไม้เข้าวัด คล้ายคลึงกัน

และที่คล้ายคลึงกันแน่แท้คือ คนรุ่นใหม่ต่างหันหลังให้กับสิ่งเหล่านี้เสียเกือบทั้งหมด พวกเขาพากันนุ่งห่มห่างไกลจากของเดิม แต่ยังคงใช้ชีวิตปะปนกลมกลืน ทำให้อูบุดและเชียงใหม่ มีทั้งกลิ่นอายของเก่า และกระแสหลั่งไหลเข้ามาของคนรุ่นใหม่ ศิลปะสมัยใหม่ วิถีชีวิตแบบใหม่ ที่ไม่มีใครรู้แน่ว่ามาจากไหน รู้เพียงว่ามันหลากไหลเข้ามาอย่างยากจะหยุดยั้ง คนรุ่นใหม่ก็ตื่นเต้นจะได้ร่วมในกระแสนั้น

 ผู้คนอูบุดเหมือนจะยิ้มน้อย แต่เขาใจดีนะ แต่เขาก็พูดภาษาอังกฤษได้ไม่มากนัก เพราะฉะนั้น พูดคุยกับเขา ควรเข้าใจและใช้เมตตา