“แกงบะหนุน”  อาหารปีใหม่ชาวล้านนา  เพื่อโชคลาภและการเกื้อหนุนค้ำจุนกัน

อาหาร คือ สิ่งหนึ่งในเทศกาลที่พิเศษออกไปจากวันธรรมดา ฉันเคยเขียนเรื่องข้าวแช่และกะละแมของชาวมอญไปแล้วในปีก่อนๆ คราวนี้ขอเขียนเรื่องในอาหารของไทยกันบ้าง

เทศกาลปี๋ใหม่เมืองของชาวล้านนาเริ่มต้นตั้งแต่วันที่ 13 เมษายนเช่นเดียวกับชาวไทยในภูมิภาคอื่น เว้นเสียแต่ชาวมอญที่จะล่ากว่าชุมชนอื่น วันนี้เป็นวันสังขานต์ล่อง เป็นวันเตรียมเก็บกวาดบ้านช่องให้พร้อม วันที่ 14 เมษายนเป็นวันเน่าหรือวันเนาว์ เป็นวันเตรียมของทำบุญ และขนทรายเข้าวัด วันที่ 15 เมษายน เป็นวันพระยาวัน ซึ่งเป็นวันเถลิงศกเข้าปีใหม่ เป็นวันทำบุญและรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ วันที่ 16 เมษายน เป็นวันปากปี ซึ่งวันนี้แหละที่ทุกบ้านจะแกงบะหนุน หรือแกงขนุนกัน นัยว่าเพื่อให้มีโชคลาภ และได้รับการเกื้อหนุนค้ำจุนกัน

แกงขนุนนี้จะใช้ขนุนอ่อน ใช้วัตถุดิบธรรมดาๆ ได้แก่ ซี่โครงหมู มะเขือส้ม ชะอม และใบชะพลู แล้วจัดแจงโขลกน้ำพริกหรือจะซื้อสำเร็จรูปก็ตามสะดวก ประกอบด้วยพริกแห้ง หอม กระเทียม และกะปิ หนักหอมแดงเข้าไว้

จากนั้นนำหม้อใส่น้ำตั้งไฟใส่น้ำพริกลงไปละลาย ตามด้วยซี่โครงหมู และขนุนอ่อน ต้มนานหน่อยให้ขนุนเปื่อยจะอร่อยเพราะรสชาติน้ำแกงจะได้ซึมซาบเข้าไปในเนื้อขนุน ต้มไปจนได้ครึ่งทางก็ใส่มะเขือส้มลงไป ใส่ปลาร้าเกรอะลงไป  ใครไม่ชอบก็ไม่ต้องใส่ แล้วปรุงรสด้วยน้ำปลา เมื่อรสชาติเป็นที่พอใจแล้วก็ใส่ใบชะพลูและชะอมลงไป คนให้เข้ากันแล้วปิดไฟ

แกงหม้อนี้แม้ว่าจะดูพื้นๆ แต่รสชาติล้ำลึก กลมกล่อมด้วยอูมามิสารพัดจากวัตถุดิบต่างๆ กินกับข้าวนึ่งร้อนๆ ลำขนาดเจ้า