ในฐานะคนปลูกกาแฟ และคนดื่มกาแฟ ฉันว่าคุณูปการใหญ่หลวงของกาแฟ นอกจากมันเป็นเครื่องดื่มที่ดื่มแล้วชีวิตละมุนละไมแล้ว มันยังเป็นตัวช่วยไม่ให้ป่าหายไปจากโลก

เพราะกาแฟเป็นพืชที่ต้องการร่มไม้ มันต้องอยู่ภายใต้แสงรำไรใต้ไม้ใหญ่เท่านั้นจึงจะออกดอกออกผลงดงามมีรสมีกลิ่นที่ดี เราจึงต้องปลูกมันใต้ต้นไม้ ปลูกมันในป่า ไม่ใช่ถางป่าให้เหี้ยนแล้วค่อยปลูกเหมือนพืชอื่น

ตราบใดที่ยังมีกาแฟ ตราบนั้นยังมีป่า อันนี้ของแท้แน่นอน

กาแฟของ ลี อายุ จือปา หนุ่มอาข่านักสู้วัย 35 ปี ปลูกบนดอยสูงที่อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย เขาโตมาในหมู่บ้านชาวอาข่าบนดอยสูงที่ยากจน ทำเกษตรกันมาหลายชั่วคนและยากจนสม่ำเสมอ แม้จะพยายามขวนขวายหาพืชใหม่มาปลูกมาขาย แต่ก็ไม่เคยเงยหน้าอ้าปากได้ ปลูกกาแฟก็ถูกกดรับซื้อเมล็ดกาแฟราคาจากพ่อค้าคนกลาง

จนลีซึ่งมีโอกาสได้ร่ำเรียนถึงขั้นมหาวิทยาลัย ตัดสินใจนำผลผลิตของแม่ มาขายด้วยตนเอง

“มันเริ่มจากสงสารแม่ เขาทำงานหนักมาก แต่เงินไม่เคยพอกินพออยู่ อยากให้เขาสบาย ผมบอกเขาว่าผมจะขายกาแฟของเขา กับของพี่น้องบนดอยให้ได้ราคาคุ้มกับที่เขาเหนื่อย”

ลีตัดสินใจไม่ขายเมล็ดกาแฟดิบราคาถูกอย่างที่เคยทำ แต่นำมาตากมาคั่ว บรรจุ ขายในรูปกาแฟเมล็ดคั่วสำเร็จพร้อมดื่ม เขาเชื่อว่ามูลค่าที่หล่นหายไปเนิ่นนาน จะกลับคืนมาด้วยวิธีนี้

เขาเริ่มหาตลาดด้วยตนเอง เอากาแฟให้ร้านกาแฟ ร้านแล้วร้านเล่าชิม นำเสนอกาแฟของตนเองครั้งแล้วครั้งเล่า และต่อมาเปิดร้านเพื่อจะได้ชงกาแฟของตนเองให้คนอื่นได้ชิม เวลาผ่านไปมันเป็นผลสำเร็จที่เขาวางแผนและเฝ้ารออย่างระมัดระวัง

ร้านกาแฟสวยงามโด่งดังของเชียงใหม่จะยึดทำเล ถนนนิมมานเหมินทร์ ถนนห้วยแก้ว ถนนช้างคลาน ย่านไนท์บาซาร์ หรือในย่านคูเมือง ซึ่งเขาก็ไปดูมาหมด แต่เมื่อรู้ราคาค่าเช่าก็ต้องถอย

“ตอนนั้นหวังแค่จะมีร้านกาแฟเอาไว้ติดต่อขายส่งกาแฟ เงินทุนไม่มี ตรงนี้เป็นห้องเล็กๆ ว่างอยู่ ผมขอเขาเช่าเดือนละพันห้า เขาให้ ผมก็เช่านับแต่นั้น”

วันนี้ร้านของเขาขยับขยายจนเต็มพื้นที่ โอ่อ่าขึ้นแต่ยังเงียบสงบ ดังที่ร้านกาแฟทั่วไปควรจะเป็น ลูกค้าของเขาเข้ามาดื่มกาแฟ ไม่ได้มาเซลฟี่

“ไม่มีฟลุกครับ ไม่มี แต่มีแรงช่วยแรงหนุนจากเพื่อนจากคนที่เข้าใจผมมากมาย ผมเดินขายคนเดียวอยู่หลายปีกว่าจะพอมีกำลังหาคนมาช่วย ผมบอกทุกคนตรงๆ ว่าปัญหาของผมและพี่น้องบนดอยคืออะไร และผมพยายามปลูกกาแฟให้ได้ผลดีที่สุด มีแค่นั้น ไม่มีเคล็ดลับวิเศษอะไร”

ลีใช้ภาษาอังกฤษได้ดี จากการเรียนเอกภาษาอังกฤษในมหาวิทยาลัยราชภัฏ เขายังพูดภาษาจีนได้ดี จึงสื่อสารกับลูกค้าต่างชาติได้อย่างชัดเจน และหาทางขยับขยายให้กาแฟของเขาไปเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลกได้ รางวัลแล้วรางวัลเล่าที่เขาได้รับมีเกินกว่าที่กล่าวให้หมดในเวลาอันสั้น

วันนี้อาข่าอาม่ามีสองร้านในตัวเมืองเชียงใหม่ ส่งกาแฟขายทั่วประเทศ และในอีกหลายประเทศ ได้รางวัลมามากต่อมาก เขาซื้อที่ดินแปลงใหญ่ไว้สำหรับทำการเกษตรธรรมชาติ และสร้างสังคมอุดมมิตร เดินสายให้ความรู้แก่คนปลูกกาแฟ และคนที่อยากทำให้กาแฟเป็นธุรกิจเพื่อสังคม

มากไปกว่านั้น ลีเห็นแม่ของเขาและคนในหมู่บ้านบนดอยสูง ยิ้มได้เต็มหน้า