ในสุนัขหรือแมวก็ตาม เวลาติดสัดมักจะสร้างความวุ่นวายให้กับเจ้าของไม่น้อยเลยนะ ถ้าเจ้าของอยากให้พวกเขาได้ผสมพันธุ์ตามธรรมชาติก็แล้วไป แต่ถ้าไม่ต้องการมีลูกสุนัข ลูกแมวเพิ่มล่ะก็ยุ่งแน่ๆ จะทำยังไงดีนะ

หลายๆ คนคงตัดสินใจพาสัตว์เลี้ยงมาทำหมัน แต่บางคนต้องการแค่ฉีดยาคุมให้สัตว์เลี้ยงเหล่านั้นแทน สมัยก่อนเจ้าของสัตว์เลี้ยงจะนิยมให้ฉีดยาคุมมากกว่าการผ่าตัดทำหมัน จะเพราะด้วยเหตุผลต่างๆ ไม่ว่าจะกลัวสัตว์เลี้ยงเจ็บ กลัวบาป หรืออาจมีปัญหาเรื่องค่าใช้จ่ายก็ตาม แต่หมอขอบอกทุกท่านไว้เลยนะคะ ว่าการคุมกำเนิดของสัตว์เลี้ยงที่ดีที่สุดคือ “การผ่าตัดทำหมัน” นะคะ ซึ่งการทำหมันหมอเคยเล่าไว้แล้วในเล่มก่อนๆ หน้านี้ ฉบับนี้หมอจะขอกล่าวถึงการฉีดยาคุมในสัตว์เลี้ยงนะคะ

ยาคุมกำเนิดนั้น…คือยาต้องห้าม

คำพูดนี้ไม่ผิดแน่นอนค่ะ การใช้ฮอร์โมนสังเคราะห์โปรเจสเตอโรนในการคุมกำเนิดนั้นมีจุดประสงค์เพื่อให้เกิดการคุมกำเนิดในสัตว์เลี้ยงแบบชั่วคราวเท่านั้น อาจเป็นเรื่องง่ายของเจ้าของสัตว์เลี้ยง แต่เป็นเรื่องหนักใจของบรรดาสัตวแพทย์นะคะท่านผู้อ่าน เพราะผลข้างเคียงที่ตามมาจากการฉีดยาคุมกำเนิดนั้น มากมายอย่างคาดไม่ถึงเลยทีเดียว ปัจจุบันทางกรมปศุสัตว์เองก็ได้ขอความร่วมมือกับทางสัตวแพทย์ว่า ขอให้ลดหรือยกเลิกการฉีดยาคุมในสุนัข แมว โดยให้แนะนำเจ้าของสัตว์เลี้ยง ยอมให้ทำการผ่าตัดทำหมันสัตว์เลี้ยงจะดีที่สุด

ยาคุมในปัจจุบันที่ยังมีใช้กันอยู่ มีอยู่ 2 ชนิดด้วยกันคือ ยา medroxyprogesterone acetate (MPA) และ ยา proligestone (covinan) ซึ่งยาตัวที่ 2 นั้นเป็นโปรเจสเตอโรนสังเคราะห์ ที่ผ่านการวิจัยในสุนัขแล้วว่าสามารถลดความเสี่ยงของผลข้างเคียงจากโปรเจสเตอโรนได้มากกว่ายาตัวแรก แต่ราคาก็สูงกว่าเช่นกัน

รูปจากCookieAndTheGang

 

การฉีดยาคุมให้สัตว์เลี้ยงจะมีผลข้างเคียงดังนี้

– ถ้าสุนัข แมวได้รับการผสมมาก่อนที่จะฉีดยาคุม จะทำให้เกิดปัญหาหลายอย่างตามมาคือ สุนัขหรือแมวนั้น จะไม่สามารถคลอดเองได้ คลอดยาก ลูกตายในท้อง แม่สัตว์เป็นมดลูกอักเสบ และอาจทำให้ถึงขั้นที่แม่สัตว์เสียชีวิตได้

– ยาคุมกำเนิดมีส่วนประกอบคล้ายฮอร์โมน ถ้าฉีดก็จะทำให้ระดับฮอร์โมนในร่างกายไม่สมดุลและทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น ขนร่วง เป็นเบาหวาน มีความอยากอาหารเพิ่มขึ้น กระหายน้ำมากขึ้น บางตัวซึมลง หากใช้ยาติดต่อกันเป็นเวลานานก็จะทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง เนื่องจากมีการกดการทำงานของไขกระดูกได้ค่ะ

– การฉีดยาคุมกำเนิดนั้น จะให้ดีก็ต้องฉีดตอนที่สัตว์เลี้ยงไม่อยู่ในภาวะเป็นสัดเท่านั้น

– ผลต่อระบบสืบพันธุ์ที่พบกันบ่อยๆ เช่น การเจริญที่ผิดปกติของเยื่อบุผนังมดลูก และการเกิดเนื้องอกที่เต้านม โดยการเกิดก้อนเนื้อที่เต้านมนี้มีอุบัติการณ์สูงและอาจพัฒนาเป็นมะเร็งเต้านมได้